ఫిబ్రవరి, మార్చి లలో ఉత్తరప్రదేశ్ అసెంబ్లీ స్థానాల కొరకు జరగనున్న ఎన్నికలు మరియు గత నవంబర్ లో వ్యవసాయ చట్టాలను రద్దు చేసిన నేపథ్యంలో, ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ పార్లమెంటులో 2022-23 కేంద్ర బడ్జెట్ ను సమర్పించారు. దేశం ఓమిక్రాన్ తో పోరాడుతున్నందున. అంతం లేనట్టుగా, దేశమంతటా ఎప్పటికప్పుడు మళ్ళీ మళ్ళీ విజృంభిస్తున్న మహమ్మారి మరియు నెమ్మదించిన ఆర్థిక రికవరీ కారణంగా మరో నాలుగు రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికల ప్రక్రియ నిలిచిపోయింది. 

మోడీ ప్రభుత్వం రెండవ పదవీకాలం యొక్క 4వ బడ్జెట్ లో సీతారామన్ మాట్లాడుతూ, రాబోయే 25 సంవత్సరాల పాటు, భారతదేశ ఆర్థిక వృద్ధి మరియు విస్తరణకు కేంద్ర బడ్జెట్ పునాది వేస్తుందని చెప్పారు. మౌలిక సదుపాయాలు, రైల్వేలు, లోహాలు, సోలార్ ఎనర్జీ, సిమెంట్, మరియు కనస్ట్రక్షన్ రంగాలు మరియు విద్య, డిజిటల్ ఫైనాన్స్, టెలికమ్యూనికేషన్స్, సోలార్ ఎనర్జీ మరియు ఎలక్ట్రానిక్ వాహనాల రంగాల పై ఈ ఏడాది బడ్జెట్ లో ద్రుష్టి సారించినట్టు తెలుస్తుంది. హెల్త్ కేర్ రంగం కూడా 2022 బడ్జెట్ లో ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా నిలిచింది. బడ్జెట్ లో నష్టపోయిన రంగాలలో, ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు, బొగ్గు, థర్మల్ పవర్, స్టీల్ మరియు ఆటోమొబైల్ రాగాలు ఉన్నాయి.

పెరుగుతున్న ద్రవ్యోల్బణం మరియు అధిక అంచనాల మధ్య వృద్ధిని పెంచే లక్ష్యంతో లోక్ సభలో అతి తక్కువ సమయంలో సీతారామన్ గారు బడ్జెట్ ను సమర్పించారు. మహమ్మారితో తీవ్రంగా దెబ్బతిన్న దేశంలో చిన్న వ్యాపారాల ఇబ్బందులు, పెరుగుతున్న నిరుద్యోగం మరియు లోతైన అసమానతలు చోటు చేసుకున్నాయి. దిగుమతి చేసుకున్న వస్తువులపై వ్యవసాయ సెస్, ఎలక్ట్రానిక్స్ పై కస్టమ్స్ సుంకం పెరిగింది. రసాయనాలు, వజ్రాలు మరియు విలువైన రత్నాలపై కొంత తగ్గింపు ఇవ్వబడింది. ప్రత్యక్ష పన్నులు మారలేదు. 

వృద్ధికి మద్దతు ఇవ్వడానికి ఆర్థిక వ్యవస్థ వార్షిక వ్యయాన్ని 39.5 ట్రిలియన్ రూపాయలకు (529 బిలియన్ డాలర్లు) పెంచాలని ఆర్థిక మంత్రి ప్రతిపాదించారు. 2026 నాటికి భారతదేశం 5 ట్రిలియన్ డాలర్ల ఆర్థిక వ్యవస్థగా మారుతుందని అంచనా వేశారు.

బడ్జెట్ వివరణ - ఆర్థిక మంత్రిగారి బడ్జెట్ ప్రసంగం నుండి 10 ముఖ్య విశేషాలు

కేంద్ర బ డ్జెట్ 2022-2023  విషయంలో మీరు తెలుసుకోవాల్సిన పది ముఖ్య మైన అంశాలు:

1. ఆర్థిక వ్యవస్థ మరియు వ్యయం

2023 ఆర్థిక సంవత్సరానికి గాను, మూలధన వ్యయం ₹7.5 లక్షల కోట్లు పెరిగింది, ఇది మన జిడిపిలో 2.9%. గత ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే ఈ లక్ష్యం 35.4% విస్తరించింది.

2023 ఆర్థిక సంవత్సరానికి మూలధన వ్యయం ₹10.7 లక్షల కోట్లు. 

2022-23 ఆర్థిక సంవత్సరానికి ద్రవ్యలోటు జిడిపిలో 6.4% గా అంచనా వేయబడింది. అలాగే, 2021-22 జిడిపి లోటు 6.9%కి సవరించబడింది. 2026 ఆర్థిక సంవత్సరానికి  4.5% ఆర్థిక లక్ష్యం అని చెప్పారు.

రాష్ట్రాలకు ఆర్థిక సహాయాన్ని పెంచుతున్నట్టు ప్రకటించారు. ఆర్థిక సంవత్సరం 23లో, వడ్డీ రహిత లోన్ కొరకు ₹ లక్ష కోట్ల మూలధన వ్యయాన్ని ప్రకటించారు. ఆర్థిక సంవత్సరం 22లో, ఇది కేవలం ₹ 15,000 కోట్లు. 

2. మౌలిక సదుపాయాలకు ప్రోత్సాహం

మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిని పెంపొందించడానికి, ఆర్థిక వృద్ధిని ముందుకు తీసుకువచ్చే దిశగా ప్రధాన మంత్రి గతిశక్తి పధకం నడుస్తుంది. రోడ్లు, రైల్వేలు, విమానాశ్రయాలు, ఓడరేవులు, సామూహిక రవాణా, జలమార్గాలు మరియు లాజిస్టిక్స్ మౌలిక సదుపాయాల 7 ముఖ్య రంగాలలో అభివృద్ధి తీసుకురావడానికి ప్రధాని గతిశక్తి పథకంలో కార్యాచరణ రూపొందించబడుతుంది.

ఈ రంగాలు ఎనర్జీ ట్రాన్స్ మిషన్, ఐటి కమ్యూనికేషన్, బల్క్ వాటర్ మరియు మురుగునీరు మరియు సామాజిక మౌలిక సదుపాయాలు వంటి వివిధ రంగాలు సహకరిస్తాయి

2023 ఆర్థిక సంవత్సరంలో జాతీయ రహదారుల నెట్ వర్క్ ను 25,000 కిలోమీటర్లు విస్తరించనున్నారు. అంతేకాక,  ప్రజా వనరులను బలోపేతం చేయడానికి సృజనాత్మక మార్గాల ద్వారా ₹20,000 కోట్లను జనరేట్ చేయనున్నారు. 

3. రైల్వే మరియు రవాణా

విడిగా ప్రకటించబడే రైల్వే బడ్జెట్ ను 2016లో కేంద్ర బడ్జెట్ లో విలీనం చేశారు. ₹1,40,367.13 కోట్ల కేటాయింపుతో రైల్వే శాఖకు మిగతావాటికంటే ముఖ్య ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడింది. రాబోయే మూడేళ్లలో భారతదేశంలో 400 వందే భారత్ రైళ్లను ప్రారంభించబోతున్నామని ప్రకటించారు. అంతేకాక, రాబోయే మూడేళ్లలో అభివృద్ధి చేయబడే రైల్వే రంగానికి 100 గతి శక్తి కార్గో టెర్మినల్స్ కూడా జోడించబడతాయి.

2023 నాటికి బ్రాడ్ గేజ్ రూట్లను 100% విద్యుదీకరణను చేస్తామని ఆర్థిక మంత్రి ప్రకటించారు.

స్థానిక వ్యాపారాలు మరియు సప్లై చైన్ లకు సహాయపడటానికి ఒక స్టేషన్-ఒక ఉత్పత్తి అనే ప్రణాళికను ప్రకటించారు. రైల్వేలు చిన్న రైతులు మరియు ఎస్ ఎమ్ ఈల కోసం కొత్త ఉత్పత్తులు మరియు సమర్థవంతమైన లాజిస్టిక్ సేవలను అభివృద్ధి చేస్తాయి, అలాగే అంతరాయం లేని పరిష్కారాలను అందించడానికి పోస్టల్ మరియు రైల్వే నెట్ వర్క్ ను ఏకీకృతం చేయడం జరుగుతుంది.

4. డిజిటల్ విద్య 

విద్య విషయంలో, డిజిటల్ విధానాలకు ప్రాధాన్యత ఇస్తూ, 2022 బడ్జెట్ లో ప్రపంచ స్థాయి డిజిటల్ విశ్వవిద్యాలయం ప్రవేశపెట్టబడింది. 

కోవిడ్ మహమ్మారి కోట్లాది మంది పిల్లలపై ప్రభావాన్ని చూపి గత 2 సంవత్సరాల నుండి విద్యార్థులు పాఠశాల విద్యను కోల్పోవడం గురించి ప్రస్తావించిన ఆర్థిక మంత్రి, ప్రస్తుతం ఉన్న 12 విద్యా టెలివిజన్ ఛానెళ్లను 200కు పిఎం ఇ-విద్యా పథకం సహాయంతో పెంచనున్నామని ప్రకటించారు. వి ప్రాంతీయ భాషలకు ప్రోత్సాహాన్ని అందిస్తాయి. 

వ్యవసాయ విద్యపై దృష్టి సారించి నైపుణ్య కోర్సులను కూడా ప్రకటించారు.

5. ఆదాయపు పన్ను రేట్లు మారలేదు

రికార్డు స్థాయిలో జిఎస్టి సేకరణలు ₹1.38 లక్షల కోట్లు వసూలు అయ్యాయి, భారతదేశంలో జిఎస్టి వ్యవస్థను ప్రారంభించిన తరువాత ఇదే అత్యధికం. శోధన మరియు స్వాధీనం కార్యకలాపాల సమయంలో గుర్తించబడిన అప్రకటిత ఆదాయంపై ఎటువంటి నష్టాన్ని సెట్ ఆఫ్ అనుమతించబోమని ఆర్థిక మంత్రి ప్రకటించారు.

అయితే వేతనాలు అందుకొనే ప్రజల విషయంలో పన్ను సంస్కరణలు ఏమీ లేవు. వివిధ రంగాల నుండి డిమాండ్లు ఉన్నప్పటికీ వ్యక్తిగత ఆదాయపు పన్ను నిర్మాణం మారలేదు. మరీ ముఖ్యంగా, పన్ను చెల్లింపుదారులు సంబంధిత మదింపు సంవత్సరం యొక్క 2 సంవత్సరాలలోపు నవీకరించబడిన ఐటిఆర్ ను దాఖలు చేయవచ్చు. కానీ టిడిఎస్ నిబంధనలకు మార్పు తీసుకువస్తూ, 1 సంవత్సరం ఐటిఆర్ ఫైలింగ్ మిస్ అయినా కూడా అధిక టిడిఎస్ కట్టాల్సి ఉంటుందని ప్రకటించారు.

అయితే, డిజిటల్ ఆస్తుల రిసీవర్లపై 30% అధిక రేటుతో పన్ను విధించబడుతుంది. నిపుణులు దీనిని "క్రిప్టో ట్యాక్స్" అని పిలుస్తున్నారు, ఇక్కడ వర్చువల్ డిజిటల్ ఆస్తి యొక్క బదిలీలో గ్రహీత నుండి 30% పన్ను విధించబడుతుంది.

6. వ్యవసాయం మరియు రైతులపై దృష్టి

రైతులకు ₹2.37 లక్షల కోట్ల ఎమ్ ఎస్ పి (కనీస మద్దతు ధర) ప్రకటించబడింది, టెక్నాలజీ, గ్రీన్ ఎనర్జీ మరియు రసాయన రహిత వ్యవసాయం యొక్క వినియోగం ప్రాముఖ్యతను పొందింది. పంట మదింపు, డిజిటల్ భూ రికార్డుల ప్రోత్సాహం, వరి సేకరణ మరియు క్రిమిసంహారకాల పిచికారీ కోసం కిసాన్ డ్రోన్లను ప్రకటించారు.

వ్యవసాయ చట్టాలు రద్దు కావడంతో, 'సమ్మిళిత అభివృద్ధి' మోడీ ప్రభుత్వానికి ప్రాధాన్యతగా మిగిలిపోయింది. అగ్రి స్టార్టప్ లు మరియు గ్రామీణ సంస్థలకు ఫైనాన్స్ అందించడం కొరకు, నాబార్డ్ ద్వారా సహ పెట్టుబడి మోడల్ కింద సేకరించిన బ్లెండెడ్ క్యాపిటల్ తో కూడిన ఫండ్ ను ప్రభుత్వం సులభతరం చేస్తుంది.

7. బ్యాంకింగ్ మరియు ఈసిఎల్ జిఎస్ పొడిగింపు 

అన్ని తపాలా కార్యాలయాలు కోర్ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ కిందకు రానున్నాయి. బ్లాక్ చైన్ టెక్నాలజీని ఉపయోగించి 2023  ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రారంభించనున్న బడ్జెట్ లో ఆర్ బిఐ డిజిటల్ కరెన్సీని కూడా ప్రకటించింది. 

షెడ్యూల్ డ్ కమర్షియల్ బ్యాంకులు 75 జిల్లాల్లో 75 డిజిటల్ బ్యాంకింగ్ యూనిట్లను ఏర్పాటు చేస్తున్నట్లు ఎఫ్ ఎం ప్రకటించించారు.  ఎమర్జెన్సీ క్రెడిట్ లైన్ గ్యారెంటీ స్కీం (ఈసిఎల్ జిఎస్)ను కూడా బడ్జెట్ మార్చి 31, 2023 వరకు పొడిగించింది. ఇంకా, ఈసిఎల్ జిఎస్ కు గ్యారెంటీ కవర్ ను కూడా ₹50,000 కోట్లకు  విస్తరించనున్నారు, మొత్తం ₹5 లక్షల కోట్లకు విస్తరించబడుతుంది. అదనపు మొత్తం ఆతిథ్యం మరియు సంబంధిత సంస్థలపై దృష్టి సారిస్తుంది.

మైక్రో అండ్ స్మాల్ ఎంటర్ ప్రైజెస్ (సిజిటిఎమ్ఎస్ఇ) కొరకు క్రెడిట్ గ్యారెంటీ ఫండ్ ట్రస్ట్ ఎస్ ఎమ్ ఈలకు ₹2 లక్షల కోట్ల అదనపు క్రెడిట్ అందించే నిధులతో నింపబడుతుంది, తద్వారా ఉపాధి అవకాశాలను విస్తరిస్తుంది. దివాలా మరియు దివాలా కోడ్ (ఐబిసి)లో కూడా మార్పులు ప్రకటించబడ్డాయి. 

8. గ్రీన్ - సోలార్ ఎనర్జీ మరియు ఈవి బ్యాటరీలు

పరిశుభ్రమైన శక్తిని ప్రోత్సహించే లక్ష్యంతో, అధిక సామర్థ్యం కలిగిన సోలార్ మాడ్యూల్స్ తయారీకి పిఎల్ఐ పథకం కింద ₹19,500 కోట్ల నిధులను అదనంగా కేటాయించారు.

స్వైపింగ్ ను మోడల్ చేయడానికి ప్రోత్సహించిన ప్రైవేట్ కంపెనీలతో స్కేల్ వద్ద ఛార్జింగ్ స్టేషన్లను ఏర్పాటు చేయడానికి అనుమతించడానికి బ్యాటరీ మార్పిడి విధానాన్ని ప్రకటించారు. గ్రీన్ ఇన్ ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్టుల ఏర్పాటుకు వనరులను సమీకరించడానికి గ్రీన్ బాండ్ల సమస్యలను ప్రకటించారు.

9. స్టార్టప్ లు మరియు ఎమ్ ఎస్ ఎమ్ ఈలకు ప్రాధాన్యత

ఎంఎస్ ఎంఈలు మరియు స్టార్ట్-అప్ లకు అనేక ప్రయోజనాలు విస్తరించడంతో, డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థ, తయారీ రంగం మరియు పరిశ్రమలు బడ్జెట్ దృష్టిగా ఉన్నాయి. ప్రస్తుత మూడేళ్ల మినహాయింపుకు అదనంగా పన్ను ప్రయోజనాలను మరో ఏడాది పెంచారు. 

విభిన్న అప్లికేషన్ ల ద్వారా 'డ్రోన్ శక్తి'ని సులభతరం చేయడానికి మరియు డ్రోన్-యాస్-ఎ-సర్వీస్ (డ్రాఎఎస్) కొరకు స్టార్ట్-అప్ లు ప్రోత్సహించబడతాయి, దీని కొరకు ఐటిఐలలో శిక్షణ అందించబడుతుంది.

ఢిల్లీ భారతదేశం యొక్క స్టార్టప్ క్యాపిటల్ గా మారడంతో, భారతదేశం ఇప్పుడు పరిశ్రమ మరియు అంతర్గత వాణిజ్య ప్రోత్సాహవిభాగం (డిపిఐఐటి) ద్వారా గుర్తించబడిన 61,400 కు పైగా స్టార్టప్ లను కలిగి ఉంది. 2021-22లో కనీసం 14,000 గుర్తింపు పొందిన స్టార్టప్ లు జోడించబడ్డాయి.

ఉద్యం, ఇ-ష్రామ్, ఎన్ సిఎస్ మరియు అసీమ్ వంటి ఎంఎస్ ఎంఈల పోర్టల్స్ ఇంటర్ లింక్ చేయబడతాయి మరియు వాటి పరిధి ని విస్తృతం చేస్తారు.  రాబోయే 5 సంవత్సరాలకు రూ.6,000 కోట్ల కేటాయింపుతో ఎంఎస్ ఎంఈ పనితీరును వేగవంతం చేయడానికి 5 సంవత్సరాల కార్యక్రమాన్ని ప్రకటించారు.

10. హౌసింగ్ మరియు అర్బన్ ప్లానింగ్

2022-2023 లో గుర్తించిన లబ్ధిదారుల కోసం నిర్మించిన 80 లక్షల గృహాలతో ₹48,000 కోట్ల కేటాయింపును ప్రధాని ఆవాస్ యోజన చూసింది. 2022-23 లో 3.8 కోట్ల కుటుంబాలకు కుళాయి నీటి కనెక్షన్లను అందించడానికి ₹60,000 కోట్లు కేటాయించారు. పట్టణ ప్రణాళిక కోసం ఇప్పటికే ఉన్న 5 విద్యా సంస్థలను ₹250 కోట్ల కేటాయింపుతో సెంటర్ ఫర్ ఎక్సలెన్స్ గా పేర్కొంటారు. పట్టణ ప్రాంతాల్లో ప్రజా రవాణాను ప్రోత్సహించాలని కూడా ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

సహకార సంఘాలకు కనీస ప్రత్యామ్నాయ పన్నును 18% నుండి 15% కు తగ్గించడానికి కూడా ఒక ప్రతిపాదన ముందుకు తెచ్చారు.

తాజా నవీకరణలు, న్యూస్ బ్లాగులు, మరియు సూక్ష్మ, చిన్న మరియు మధ్యతరహా వ్యాపారాలకు సంబంధించిన ఆర్టికల్స్ (ఎంఎస్ ఎంఈలు), వ్యాపార చిట్కాలు, ఆదాయపు పన్ను, జిఎస్టి, జీతం మరియు అకౌంటింగ్ కోసం, ఖాటాబుక్ ను అనుసరించండి