ఉత్పత్తులు లేదా సేవల సరఫరాకు సిజిఎస్టి చట్టం, 2017 యొక్క సెక్షన్ 31 ప్రకారం పన్ను ఇన్ వాయిస్ ఉత్పత్తి అవసరం. అయినప్పటికీ, కొన్ని లావాదేవీలను ఒక ప్రదేశం నుండి మరొక ప్రదేశానికి రవాణా అవసరమైనప్పటికీ, అవి సరఫరాలుగా పరిగణించబడవు. ఈ సందర్భాల్లో, మీకు డెలివరీ చలాన్ అవసరం అవుతుంది.
ఉదాహరణకి:
- గూడ్స్ ఒక ప్రదేశానికి రవాణా చేయబడి, పని పూర్తయిన తరువాత వాటి మూలానికి తిరిగి వచ్చినప్పుడు.
- ఒకే రాష్ట్రంలో ఒక బ్రాంచీ నుంచి మరో బ్రాంచీకి ఐటమ్ లను పంపినప్పుడు.
డెలివరీ చలాన్ అంటే ఏమిటి?
ఇది ఒక ప్రదేశం నుంచి మరో ప్రదేశానికి ఉత్పత్తులను రవాణా చేయడానికి ఉపయోగించే డాక్యుమెంట్. రవాణా చేయబడిన సరుకు అమ్మకాలకు దారిచేయవచ్చు లేదా ఎలాంటి ఆదాయం ఉండకపోవచ్చు. అలాంటప్పుడు డెలివరీ కొరకు గూడ్స్ తోపాటుగా ఈ డెలివరీ చలాన్ పంపబడుతుంది.
దీనిలో ఇవి ఉంటాయి:
- షిప్పింగ్ చేయబడ్డ ఐటమ్ యొక్క వివరాలు
- డెలివరీ చేయబడ్డ ప్రొడక్ట్ ల యొక్క పరిమాణం
- డెలివరీ చిరునామా
- కొనుగోలుదారుడి చిరునామా
ట్యాక్స్ ఇన్ వాయిస్ మరియు డెలివరీ చలాన మధ్య తేడా
ట్యాక్స్ ఇన్వాయిస్ |
డెలివరీ చలాన |
ట్యాక్స్ ఇన్ వాయిస్ అనేది ఒక నిర్ధిష్ట ప్రొడక్ట్ యొక్క విలువను తెలియజేస్తుంది. |
డెలివరీ చలానాలో సాధారణంగా అటువంటి విలువ ఉండదు, అయితే కొన్నిసార్లు ప్రొడక్ట్ విలువను కలిగి ఉండవచ్చు. |
ఇది వస్తువులు మరియు సేవల యాజమాన్యానికి చట్టపరమైన రుజువు. |
ఒక కస్టమర్ గూడ్స్ అందుకున్నట్లు గా ఇది తెలియజేస్తుంది, అయితే ఎలాంటి చట్టపరమైన యాజమాన్యతను చూపదు. |
అమ్మకం జరిగినప్పుడు ఇవ్వబడ్డ డాక్యుమెంట్ |
ప్రొడక్ట్ ల యొక్క వివరణ, కండిషన్ మరియు అమౌంట్ ని గమనించేటప్పుడు ఐటమ్ లను ఒక లొకేషన్ నుంచి మరో లొకేషన్ కు తరలించడానికి ఇది సాధారణంగా ఉపయోగించబడుతుంది, అయితే దీని ద్వారా విక్రయం జరగదు. |
సరుకుల యొక్క నిజమైన విలువను తెలుపుతుంది. |
ఇది ఐటమ్ ల యొక్క నిజమైన విలువను చూపదు. డెలివరీ చలానాలో డెలివరీ చలానాపై సూచించిన ఉత్పత్తుల విలువ చేర్చబడవచ్చు, అయితే ఇది చెల్లించాల్సిన పన్నును చేర్చదు. |
డెలివరీ చలాన్ యొక్క కాపీలు
సిజిఎస్ టి నిబంధనల యొక్క రూల్ 55(2) ప్రకారంగా, డెలివరీ చలానా కొరకు సృష్టించబడ్డ కాపీల రకం దిగువ పేర్కొన్నవి:
డెలివరీ చలాన్ రకం |
ఎవరి కొరకు సృష్టించబడింది? |
ఒరిజినల్ |
కొనుగోలుదారుడి కొరకు సృష్టించబడింది |
డూప్లికేట్ |
రవాణాదారుని కొరకు సృష్టించబడింది |
ట్రిప్లికేట్ |
విక్రేత కొరకు సృష్టించబడింది |
డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్
డాక్యుమెంట్ లు అన్నీ పదహారు క్యారెక్టర్లను అధిగమించి, సీరియల్ గా నెంబరు చేయబడతాయి. ప్రతి డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ లో దిగువ సమాచారం చేర్చబడుతుంది:
- డెలివరీ చలాన్ యొక్క తేదీ మరియు నెంబరు.
- ఒకవేళ కన్ సైనర్ అంటే మరొక వక్తి లేదా పార్టీ తరపున గూడ్స్ ని అమ్మడానికి తీసుకువచ్చే వారు రిజిస్టర్ అయి ఉంటే వారు పేరు, చిరునామా మరియు జిఎస్టిఐఎన్ ఇవ్వాలి.
- కన్ సైనీ విషయంలో అయితే, అంటే కన్ సైనర్ గూడ్స్ విక్రయించే పార్టీ రిజిస్టర్ చేయబడినట్లయితే, అతడి లేదా ఆమె పేరు, చిరునామా మరియు జిఎస్ టిఐన్ లేదా యూనిక్ ఐడెంటిటీ నెంబరు చేర్చబడుతుంది. నమోదు కానట్లయితే పేరు, చిరునామా మరియు సప్లై పాయింట్ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.
- ఐటమ్ యొక్క హెచ్ ఎస్ ఎన్ కోడ్.
- వస్తువుల వివరాలు
- డెలివరీ చేయబడ్డ ప్రొడక్ట్ ల సంఖ్య (డెలివరీ చేయాల్సిన ఖచ్చితమైన పరిమాణం తెలిసినప్పుడు).
- సరఫరా యొక్క పన్ను పరిధిలోకి వచ్చిన విలువ.
- కన్ సైనీకి సరఫరా చేయడానికి రవాణా ఎక్కడ ఉంది, జిఎస్టి పన్ను రేటు ఉండాలి. అలాగే, మొత్తాన్ని సిజిఎస్టి, ఎస్ జిఎస్టి, ఐజిఎస్టి మరియు జిఎస్టి సెస్ గా వేరు చేయాలి.
- సరుకుల అంతరాష్ట్ర రవాణా విషయంలో సరఫరా స్థానం ముఖ్యమైనది.
- సంతకం
మీకు డెలివరీ చలాన్ ఎప్పుడు అవసరం అవుతుంది?
సిజిఎస్ టి రూల్స్ యొక్క సెక్షన్ 55(1) ఒక సప్లయర్ ఇన్ వాయిస్ ల బదులు డెలివరీ చలానా జారీ చేయాల్సిన సందర్భాలను తెలియజేస్తుంది. అవి ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
- డెలివరీ చేయబడ్డ ఐటమ్ ల సంఖ్య తెలియనప్పుడు: ఈ ఉదాహరణను బట్టి తెలుసుకోండి: లిక్విడ్ గ్యాస్ సరఫరా చేసే సమయంలో సరఫరాదారు స్థానం నుంచి లోడ్ చేయించిన గ్యాస్ పరిమాణం తెలియనప్పుడు ఇలా చేస్తారు.
- ఉద్యోగ పనుల కొరకు ప్రొడక్ట్ లను రవాణా చేసినప్పుడు, దిగువ పేర్కొన్న ఏ పరిస్థితుల్లోనైనా డెలివరీ చలానా అవసరం అవుతుంది:
- అసలు యజమాని (ప్రిన్సిపల్) ఉద్యోగ కార్మికుడికి పని చేయడానికి గూడ్స్ పంపినప్పుడు
- ఒక ఉద్యోగ కార్మికుడు మరో ఉద్యోగ కార్మికుడికి ఒక ఐటమ్ పంపినప్పుడు
- ఉద్యోగ కార్మికుడు ప్రిన్సిపల్ కు (అసలు యజమానికి ) వస్తువులను తిరిగి పంపినప్పుడు
- ప్రొడక్ట్ లు సప్లై కొరకు సిద్ధంగా ఉండే ముందు ఫ్యాక్టరీ నుంచి గోదాముకు లేదా ఒక గోదాము నుంచి మరో గోదాముకు బదిలీ చేయబడినప్పుడు.
డెలివరీ చలాన్ జారీ చేసే ఇతర సందర్భాలు
ఇంకా, రవాణా చేసిన వస్తువుల కోసం డెలివరీ చలానా జారీ చేయగల ఆమోదయోగ్యమైన సందర్భాలు మరికొన్ని ఉన్నాయి. అవి ఏమిటంటే:
- అప్రూవల్ ప్రాతిపదికన గూడ్స్ రవాణా చేయడం:
- అమ్మకం లేదా రిటర్న్ ప్రాతిపదికన ఇంటర్ లేదా ఇంట్రా స్టేట్ ప్రొడక్ట్ రవాణా జరిగినప్పుడు, సప్లై జరగడానికి ముందు ఉపసంహరించబడుతుంది.
- గ్యాలరీలకు 'కళాకృతులను' రవాణా చేయడం:
- కళా ఖండాలను ప్రదర్శన కోసం గ్యాలరీలకు తరలించి, తరువాత తిరిగి తీసుకొస్తున్నందుకు చలాన్ జారీ చేస్తారు.
- ప్రమోషన్ లేదా ఎగ్జిబిషన్ కొరకు విదేశాలకు పంపబడిన గూడ్స్
- ఇది జూలై 18, 2019 నాటి సిబిఐసి సర్క్యులర్ నెంబరు 108/27/2019-జిఎస్ టి ప్రకారం.
- డిస్ ప్లే లేదా ప్రమోషనల్ ప్రయోజనాల కొరకు భారతదేశం వెలుపలకు షిప్పింగ్ చేయబడ్డ ఐటమ్ లు ''సప్లై'' లేదా ''ఎక్స్ పోర్ట్''గా పరిగణించబడవు.
- ఫలితంగా ఈ డెలివరీ చలానా ను ఉపయోగించి అటువంటి రవాణా చేయాలి.
- బహుళ షిప్ మెంట్ ల్లో డెలివరీ చేయబడ్డ గూడ్స్
- పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా నిర్మించిన స్థితిలో షిప్పింగ్ యొక్క అనేక మార్గాలను ఉపయోగించి గూడ్స్ బదిలీ చేయబడినప్పుడు:
- మొదటి కన్సైన్మెంట్ షిప్పింగ్ చేయడానికి ముందు, సప్లయర్ విధిగా సమగ్ర మైన ఇన్వాయిస్ సబ్మిట్ చేయాలి.
- ఆపై జరిగే ప్రతి కన్సైన్మెంట్ కొరకు, ఇన్వాయిస్ రిఫరెన్స్ తో సహా డెలివరీ చలానాను సప్లయర్ సబ్మిట్ చేయాలి.
- ప్రతి కన్సైన్మెంట్ కు తగిన డెలివరీ చలానా మరియు ఇన్ వాయిస్ కాపీలు ఉండాలి.
- ఇన్వాయిస్ యొక్క ఒరిజినల్ కాపీ డెలివరీ చలాన్ యొక్క ఒరిజినల్ కాపీతో పాటుగా ఉండాలి.
- గూడ్స్ డెలివరీ చేసే సమయంలో ట్యాక్స్ ఇన్వాయిస్ ఉత్పత్తి చేయడం అసాధ్యమైనప్పుడు.
- అమ్మకం లేదా సరఫరా సమయంలో పన్ను ఇన్వాయిస్ జారీ చేయడం అసాధ్యం అయితే, సరఫరాదారులు వస్తువులను రవాణా చేయడానికి డెలివరీ చలానాను ఉత్పత్తి చేయవచ్చు.
- ఇది సిజిఎస్ టి మరియు ఎస్ జిఎస్ టి రూల్స్, 2017 యొక్క రూల్ 55(4)కు అనుగుణంగా ఉంటుంది.
- ప్రొడక్ట్ లను డెలివరీ చేసిన తరువాత సప్లయర్ ట్యాక్స్ ఇన్వాయిస్ ఇవ్వవచ్చు.
- ఇ-వే బిల్లు అవసరం లేనప్పుడు
- కొన్ని సందర్భంలో, ఇ-వే బిల్లు అవసరం లేనట్లయితే సప్లయర్ లు డెలివరీ చలానా జారీ చేయాలి.
- ఈ సందర్భంలో, పన్ను ఇన్వాయిస్ లేదా సరఫరా బిల్లు కూడా అవసరం లేదు.
- ఇది జనవరి 23, 2018 న అమల్లోకి వచ్చిన సిజిఎస్టి నిబంధనల నియమం 55ఎ ప్రకారం నడుస్తుంది.
ఏ వ్యాపారాలకు డెలివరీ చలాన్ అవసరం అవుతుంది?
సప్లయర్ లకు ట్యాక్స్ ఇన్వాయిస్ కంటే డెలివరీ చలాన్ అవసరమైన అనేక సందర్భాల గురించి మేం చర్చించాం. తమ ఆపరేషన్ కొరకు ఈ డెలివరీ చలాన్ లు అవసరమైన వ్యాపారాలు ఇవి:
- వర్తక వ్యాపారాలు
- గోదాముల మధ్య ఐటమ్ లు రవాణా చేసే అనేక గోదాములను కలిగి ఉన్న కంపెనీలు.
- వస్తువులను సరఫరా చేసే వ్యాపారాలు
- తయారీదారులు
- హోల్ సేలర్లు
ఎక్సెల్ మరియు వర్డ్ టెంప్లెట్ లో జిఎస్ టి డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ కొరకు కంటెంట్ ఏమిటి?
ఎక్సెల్ లో జిఎస్ టి డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ లో ఐదు సెక్షన్ లు ఉంటాయి:
- సెక్షన్ 1: హెడర్
- కన్సైనీపై సమాచారం ఉన్న విభాగం.
- రవాణా సమాచారం ఉన్న విభాగం
- ప్రొడక్ట్ స్పెసిఫికేషన్ ల కొరకు ఒక సెక్షన్
- సంతకాలు మరియు వ్యాఖ్యల కొరకు ఒక విభాగం
సెక్షన్ |
వివరాలు |
హెడర్ సెక్షన్ |
హెడర్ సెక్షన్ లో దిగువ పేర్కొన్న సమాచారం ఉంటుంది:
|
కన్సైని వివరాల సెక్షన్ |
రవాణా పరంగా, కన్సైనీ అనేది కార్గోను అందుకునే వ్యక్తి. ఈ సెక్షన్ లో కన్సైనీ యొక్క సమాచారం ఉంటుంది:
|
రవాణా వివరాల సెక్షన్ |
ఈ విభాగంలో దిగువ పేర్కొన్న రవాణా వివరాలుంటాయి:
|
ఉత్పత్తి వివరాలు |
ఈ విభాగంలో ప్రొడక్ట్ యొక్క వివరాలు ఉంటాయి, ఇవి దిగువ పేర్కొన్నవిధంగా ఉంటాయి:
|
సంతకం మరియు రిమార్క్స్ సెక్షన్ |
ఈ విభాగంలో ఇవి ఉంటాయి:
|
వర్డ్ లో డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ లోని కంటెంట్
వర్డ్ టెంప్లెట్ లోని డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ లోని సమాచారం ఎక్సెల్ ఫార్మెట్ తరహాలోనే ఉంటుంది. డెలివరీ చలాన్ లో బట్వాడా సమాచారం ఉంటుంది, అదేవిధంగా ఖచ్చితమైన లావాదేవీని ధృవీకరిస్తుంది.
డాక్యుమెంట్ లో ఈ దిగువ సమాచారం ఉండాలి:
- డెలివరీ చలాన్ యొక్క సీరియల్ నెంబరు
- బట్వాడా తేదీ
- కొనుగోలు యొక్క ఆర్డర్ నెంబరు
- హెచ్ఎస్ఎన్/ఎస్ఎసి కోడ్
- కస్టమర్ యొక్క సమాచారం
- ఉత్పత్తుల వివరణ
- అమ్మకపు పన్ను
ప్రొసీజర్ ద్వారా వెళ్లడం కొరకు, వ్యాపారాలు ఎక్సెల్ మరియు వర్డ్ ఫార్మెట్ లో డెలివరీ చలాన్ ని స్వేచ్ఛగా డౌన్ లోడ్ చేసుకోవచ్చు. మూడు కాపీలు అవసరం కనుక, సప్లయర్ ప్రతిసారీ డాక్యుమెంట్ ని ట్రిప్లికేట్, అంటే మూడు సార్లు కాపీ చేయాలి.
జిఎస్ టి కింద జాబ్ వర్క్ కొరకు పంపబడిన గూడ్స్
ప్రిన్సిపల్ - ఉద్యోగ పని ప్రక్రియ సమయంలో ఉత్పత్తులను ఉపయోగించే జిఎస్ టి పన్ను చెల్లింపుదారుడు.
- జిఎస్ టి రిజిస్టర్డ్ వ్యక్తి తన పని చేయించుకోవడం కోసం ముడిపదార్థాలు, క్యాపిటల్ గూడ్స్ లేదా సెమీ ఫినిష్డ్ ఐటమ్ లను కార్మికుడికి డెలివరీ చేయవచ్చు.
- పని కొరకు మెటీరియల్స్ పంపే వ్యక్తికి జిఎస్ టి చెల్లించే లేదా జిఎస్ టి చెల్లించని ఆప్షన్ ఉంటుంది.
ప్రాసెస్ చేయబడ్డ గూడ్స్ ని సకాలంలో తిరిగి తీసుకురావడం
- అవసరమైన పని ప్రక్రియ పూర్తయిన తరువాత, పని కొరకు మెటీరియల్స్ అందించిన ప్రిన్సిపల్ ఐటమ్ లను వాటి లొకేషన్ కు రిటర్న్ చేయవచ్చు.
- అదనంగా, వారు ఈ వస్తువులను నేరుగా కార్మికుడి స్థానం నుండి అంతిమ వినియోగదారుడికి ఎగుమతి చేయవచ్చు.
- ఇన్ పుట్ ల విషయంలో, కమాడిటీలను మరింత ముందుకు అందించాలి లేదా ఒక సంవత్సరంలోపు కార్మిక ఆవరణ నుంచి తిరిగి తీసుకురావాలి.
- జిగ్ లు మరియు ఫిక్సర్లు లేదా టూల్స్ వంటి మౌల్డ్ లు మరియు డైలను మినహాయించి క్యాపిటల్ ఐటమ్ లు మూడు సంవత్సరాల్లోగా జాబ్ వర్కర్ ఆవరణకు అందించబడతాయి లేదా తిరిగి ఇవ్వబడతాయి.
ప్రిన్సిపాల్ ఎదుర్కొనే సంక్లిష్టతలు
- ఉద్యోగ పనులకు అందించే సరుకులను ట్రాక్ చేయడం మరియు జిఎస్ టి మార్గదర్శకాలకు అనుగుణంగా వాటిని తిరిగి ఇవ్వడం ప్రిన్సిపల్ (అసలు వ్యక్తి) బాధ్యత.
- వారు అలా చేయడంలో విఫలమైతే, సాధారణ నియమం ప్రకారం, ఉద్యోగ శ్రమ కోసం జారీ చేసే సమయంలో సరుకులు సరఫరా చేయబడినట్లుగా పరిగణించబడతాయి.
- వస్తువుల కు మొత్తం అమౌంట్ ని చెల్లించడానికి వారు జవాబుదారీగా ఉంటారు.
- కార్మికుడి స్థానం నుంచి తుది కస్టమర్ కు సప్లై చేయబడ్డ గూడ్స్ ప్రిన్సిపల్ నుంచి సప్లైగా లెక్కించబడతాయి.
జాబ్ వర్క్ డెలివరీ చలాన్
- జిఎస్ టి కింద జాబ్ వర్క్ చలానా డౌన్ లోడ్ చేసిన తరువాత, ప్రిన్సిపల్ (అసలు వ్యక్తి) జాబ్ వర్క్ ప్రాసెసింగ్ కొరకు గూడ్స్ పంపవచ్చు.
- జిఎస్ టి నిబంధనల ప్రకారం చలాన్ ఫార్మెట్ తయారు చేయబడుతుంది.
- జిఎస్ టిలో డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ ఎక్సెల్ లో డౌన్ లోడ్ చేయబడుతుంది మరియు నింపబడుతుంది.
- GSTR 4 రిటర్న్ కొరకు రికార్డ్ మెయింటైన్ చేయడానికి డాక్యుమెంట్ సహాయపడుతుంది.
- ప్రిన్సిపల్ ఫారాన్ని ట్రిప్లికేట్ చేయాల్సి ఉంటుంది.
- జాబ్ వర్క్ చలానా కూడా ఉపయోగించబడుతుంది, కార్మికుడు వస్తువులను ప్రాసెసింగ్ చేసిన తరువాత ప్రిన్సిపల్ కు తిరిగి వస్తాడు.
- తదుపరి మార్పుల కొరకు మీరు డెలివరీ చలాన్ ఫార్మెట్ ని ఎక్సెల్ లో డౌన్ లోడ్ చేసుకోవచ్చు. మీరు దానిని వర్డ్ ఫైల్ గా కూడా మార్చవచ్చు.
ముగింపు
డెలివరీ చలానా యొక్క ప్రాముఖ్యతను మరియు అన్ని జాబ్ వర్క్ ప్రొసీడింగ్స్ కు ఇది ఏవిధంగా స్పష్టతను తెస్తుందో మనము అర్థం చేసుకున్నాం. రికార్డ్ కీపింగ్ లో కీలక పాత్ర పోషించే ఒక పత్రం ఇది. ఈ కారణంగా, సమర్థవంతమైన డెలివరీ చలానా చేయడం ముఖ్యం. చలానాను మరింత సమర్థవంతంగా చేయడానికి, హెచ్ఎస్ఎన్ కోడ్ లు, పన్ను విధించదగిన మొత్తం మరియు వివరణ వంటి వస్తువుల యొక్క నిర్ధిష్ట వివరాలను క్యాప్చర్ చేయాలి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు
డెలివరీ చలాన్ ఎప్పుడు జారీ చేయబడుతుంది?
దిగువ పరిస్థితుల్లో డెలివరీ చలానా జారీ చేయబడుతుంది:
- సప్లై చేయబడ్డ గూడ్స్ యొక్క నిర్ధిష్ట పరిమాణం తెలియనప్పుడు
- కార్మిక పనుల కొరకు రవాణా చేయబడ్డ గూడ్స్
- రవాణా చేయబడ్డ గూడ్స్ అమ్మకం లేదా సప్లైగా పరిగణించబడనప్పుడు
డెలివరీ చలానాలో రవాణా వివరాలు ఉంటాయా?
అవును, చలానాలో రవాణా విధానం మరియు వాహన వివరాలు ఉండాలి.
వివిధ రాష్ట్రాల మధ్య వస్తువులను రవాణా చేసేటప్పుడు డెలివరీ చలానా ఉపయోగించవచ్చా?
అవును, అంతరాష్ట్ర రవాణా సమయంలో డెలివరీ చలానా ఉపయోగించబడుతుంది. చలానాలో డెలివరీ లొకేషన్ వివరాలు ఉండాలి.
ఇ-వే బిల్లుకు బదులుగా మనం డెలివరీ చలానాను ఉపయోగించవచ్చా?
కొన్ని సందర్భాల్లో, గూడ్స్ రవాణా చేసేటప్పుడు ఇ-వే బిల్లు జారీ చేయలేనప్పుడు, దానికి బదులుగా డెలివరీ చలానా ఉపయోగించబడుతుంది.
కార్మిక పని సమయంలో ఒక ప్రొడక్ట్ రిటర్న్ చేయనట్లయితే ఎవరి బాధ్యత?
నిర్ణీత సమయంలోగా వస్తువులు తిరిగి రాకపోతే వస్తువులపై జిఎస్టి చెల్లించడానికి అసలు వ్యాపారి, లేదా సరఫరాదారు, జవాబుదారిగా ఉండాలి.