एचएसएन आणि एनआयसी कोड च्या साठी सामान्य दुकान

एचएसएन कोड आणि एनआयसी कोड म्हणजे काय आणि ते व्यवसायिकाना कसे मदत करते? 

 एचएसएन कोड म्हणजे काय?

एचएसएन म्हणजे ‘हार्मोनाइज्ड सिस्टम नॉमनेक्लचर.’. डब्ल्यूसीओने (वर्ल्ड कस्टम ऑर्गनायझेशन) एक बहुउद्देशीय आंतरराष्ट्रीय उत्पादन नाम म्हणून विकसित केले जे जगातील सर्व वस्तूंचे वर्गीकरण व्यवस्थित पद्धतीने करण्याच्या दृष्टीने सर्वप्रथम 1988 मध्ये अस्तित्त्वात आले.

 एचएसएन कसे कार्य करते?

एचएसएन हा सहा-अंकी कोड आहे जो कायदेशीर आणि लॉजिकल स्ट्रक्चरमध्ये व्यवस्था केलेल्या 5000 हून अधिक उत्पादनांचे वर्गीकरण करतो.  एकसमान वर्गीकरण साध्य करण्यासाठी, एचएसएन चांगल्या परिभाषित नियमांद्वारे समर्थित आहे आणि जगभरात ते स्वीकारले जाते.

पुनरावलोकनेत असलेल्या देशातील विशिष्ट उत्पादनास लागू असलेल्या करांचे दर ओळखण्यास मदत करून एचएसएन वर्गीकरण कर आकारणीसाठी व्यापकपणे वापरले जाते.  हे हक्क सांगणार्‍या फायद्यांसह गणितांमध्ये देखील वापरले जाऊ शकते.

तरीही हे सर्व नाही – ते आयात आणि निर्यातीला देखील लागू होते.  एचएसएन कोड देशाद्वारे आयात किंवा व्यापार केलेल्या सर्व वस्तूंचे प्रमाण निश्चित करण्यात मदत करते.

 एचएसएन कोडचे महत्त्व

एचएसएन कोडचा मुख्य उद्देश वस्तूंचे पद्धतशीर वर्गीकरण करणे आहे, परंतु याचा डेटा संकलित करण्यासाठी आणि अन्यथा प्राप्त करणे कठीण होईल अशा समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी देखील वापरले जाऊ शकते.  परिणाम एक अधिक कार्यक्षम आंतरराष्ट्रीय व्यापार प्रणाली आहे.

 एचएसएन जगभरात वापरात आहे, ज्यामध्ये 200+ देश सहभागी आहेत.  या प्रभावी दत्तक दराला एचएसएनच्या फायद्यांपर्यंत आव्हान दिले जाऊ शकते, ज्यात हे समाविष्ट आहेः

आंतरराष्ट्रीय व्यापार आकडेवारी संग्रह

सीमाशुल्क शुल्कासाठी तर्कसंगत आधाराची तरतूद

एकसारखे वर्गीकरण

आंतरराष्ट्रीय व्यापारातील जवळपास 98% स्टॉक एचएसएनच्या दृष्टीने वर्गीकृत केले गेले आहे, आंतरराष्ट्रीय वर्गीकरणाचे सर्वोत्कृष्ट रूप म्हणून या प्रतिष्ठेचा पुढील पुरावा.

प्रत्येक देशात प्रत्येक वस्तूसाठी एचएसएन क्रमांक अस्तित्त्वात आहेत आणि जवळजवळ सर्व वस्तूंसाठी ही संख्या समान आहे.  काही देशांमध्ये, एचएसएन संख्या थोडी भिन्न असू शकतात कारण ती संपूर्णपणे वर्गीकृत केलेल्या वस्तूंच्या स्वरूपावर आधारित असतात.

 भारतात एचएसएन: एक उदाहरण

1971 पासून भारत डब्ल्यूसीओ (वर्ल्ड कस्टम ऑर्गनायझेशन) चा सदस्य आहे. सुरुवातीला त्यांनी सीमाशुल्कांच्या विक्रीसाठी व केंद्रीय उत्पादन शुल्कात वर्गीकरण करण्यासाठी सहा-अंकी एचएसएन कोड वापरले.  कोड अधिक सुस्पष्ट करण्यासाठी सीमाशुल्क आणि केंद्रीय उत्पादन शुल्क अधिकार्‍यांना आणखी दोन अंक जोडले.  यामुळे आठ-अंकी एचएसएन वर्गीकरण झाले.

भारतातील बहुतेक सर्व वस्तूंचे एचएसएन वर्गीकरण कोड वापरुन वर्गीकरण केले जाते, जे वस्तू व सेवा कर (जीएसटी) च्या मोजणीसाठी एचएसएन नंबर वापरण्यास सुलभ करते.  व्हॅट (मूल्यवर्धित कर) मोजण्यासाठी वस्तूंचा वर्गवारी करण्यासाठी सध्या हा नंबर वापरला जात आहे.

जीएसटी कर कर तयार करताना एचएसएन क्रमांकाचा स्पष्ट उल्लेख जीएसटी इनव्हॉईसेसवर असणे आवश्यक आहे हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे.

दोन आकड्यांपासून ते आठ अंकांपर्यंतची भिन्न एचएसएन वर्गीकरण भारतात कशी खेळली जात आहे ते येथे आहे:

छोट्या करदात्यांना वार्षिक रु. 1.5 कोटी पर्यंतच्या उलाढालीमुळे सरकार काही प्रमाणात दिलासा देते.  मागील आर्थिक वर्षात 1.5 कोटीपर्यंतच्या  हालचालीनंतर, लहान करदात्यांनी त्यांच्या करपात्र उत्पन्नात एचएसएन कोडचा उल्लेख करण्याची गरज नाही.

करदात्यांची उलाढाल रू.  1.5.०० कोटी पर्यंतच्या एचएसएन कोडच्या फक्त दोन अंकांचा उल्लेख केला पाहिजे.

5 कोटी उलाढाल असलेल्या करदात्यांनी एचएसएन कोडच्या पाच अंकांचा उल्लेख करणे आवश्यक आहे.

एचएसएन कोड समजणे

 एचएसएन कोडमध्ये असे आहेः

21 विभाग.

99 अध्याय.

1244 शीर्षलेख.

5224 उपशीर्षके.

 एचएसएन कोडच्या संरचनेत सुमारे 21 गट आहेत आणि या गटांना पुढील 99 अध्यायांमध्ये वर्गीकृत केले गेले आहे.  त्यानंतर अध्यायांना हेडिंग्ज विभागले गेले आहेत जे जवळजवळ 1244 आहेत.  हेडिंग त्यानंतर 5224 उपशीर्षकांमध्ये विभागली जातात.  कोडमध्येच, हे खालीलप्रमाणे कार्य करते:

प्रत्येक अध्यायला दोन-अंकी एचएसएन नंबर असे नाव दिले आहे.

प्रत्येक दोन-अंकी एचएसएन क्रमांक चार-अंकी एचएसएन कोडमध्ये उप-वर्गीकृत केला जातो.

नंतर अशा चार-अंकी एचएसएन कोडचे पुढील सहा-आकड्यांच्या एचएसएन कोडमध्ये उप-वर्गीकरण केले जाईल.

लक्षात घ्या की काही देशांमध्ये सहा-अंकी एचएसएन कोड नंबरचे उप-वर्गीकरण करण्यासाठी, आठ-अंकी एचएसएन कोड तयार करण्यासाठी अतिरिक्त दोन-अंकी एचएसएन कोड ठेवला जाणे आवश्यक आहे.

 जीएसटी अंतर्गत एचएसएनचे महत्त्व

एचएसएन सिस्टम केवळ सीमाशुल्क एजंट्सलाच मदत करत नाही – जीएसटीवरही त्याचे महत्त्वपूर्ण परिणाम आहेत.  जीएसटी व्यवस्थित आणि जागतिक पातळीवर स्वीकारण्यात मदत करते.

एचएसएन कोड वापरुन, जीएसटी अंतर्गत येणार्‍या प्रत्येक चांगल्या गोष्टीचे सविस्तर वर्णन अपलोड करण्याची आवश्यकता नाही.  यामुळे जीएसटी रिटर्न्सचे ऑटोमेशन करण्यास परवानगी मिळेल आणि कर प्राधिकरणासाठी वेळ आणि पैशांची बचत होईल.

आपल्या एनआयसी कोडबद्दल जाणून घ्या

एनआयसी कोड हा एक व्यवसाय कोडचा एक प्रकार आहे जो सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांच्या अंतर्गत संस्थांच्या व्यवसायाच्या प्रक्रियेचा मागोवा घेण्यासाठी सरकारद्वारे प्रदान केला जातो.  संघटनांच्या व्यवसायाची काळजीपूर्वक आणि तंतोतंत नजर ठेवण्यासाठी एनआयसी कोड प्रदान केला जातो.  एनआयसी कोडचे संपूर्ण स्वरूप राष्ट्रीय औद्योगिक वर्गीकरण आहे.  एनआयसी कोडचे पूर्ण रूप भारतीय बाजारपेठेतील त्याचे वर्तन आणि प्राधान्यांचे वर्णन करते.

 येथे उद्भवणारा मुख्य प्रश्न असा आहे की एनआयसी कोड म्हणजे काय?  

आपण असे म्हणू शकतो की एमएसएमई क्षेत्राअंतर्गत आधीच नोंदणीकृत असलेल्या संस्थेच्या व्यवसायावर लक्ष ठेवण्यासाठी राष्ट्रीय औद्योगिक वर्गीकरण अत्यंत आवश्यक आहे.  अशी काही क्षेत्रे आहेत ज्यांना एनआयसी कोड आवश्यक आहे आणि पुढील विभागात वर्णन केले आहे.

 किरकोळ विक्रेत्यांसाठी एनआयसी कोड

आपण सरकारच्या अधिकृत संकेतस्थळं यावर भेट दिल्यास किरकोळ विक्रेत्यांसाठी एनआयसी कोड सापडेल.  आपण या वेबसाइटला भेट दिल्याशिवाय किरकोळ व्यवसायासाठी एनआयसी कोड शोधणे फार सोपे होणार नाही.  किरकोळ व्यवसायासाठी एनआयसी कोड हा बहुधा दोन-अंकी क्रमांक असतो जो कंपनी ते कंपनीनुसार बदलत असतो.  रिटेल व्यवसायासाठी एनआयसी कोड मिळवणे आवश्यक आहे, यासाठी भारत सरकारला तुमच्या व्यवसायाचा पाठपुरावा होऊ शकेल.  संस्थेने उद्योग आधार नोंदणी अंतर्गत नोंदणी पूर्ण केल्यानंतर सरकारच्या मागण्यांपर्यंत पोहोचण्यासाठी किरकोळ विक्रेत्यांसाठी एनआयसी कोड व्यवसायाशी संबंधित असू शकतो.

 ट्रेडिंग व्यवसायासाठी एनआयसी कोड

ट्रेडिंग व्यवसायासाठी एनआयसी कोड अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध आहे.  एमएसएमई क्षेत्राच्या व्यापाराच्या अधीन असणार्‍या संस्थांना व्यापा-यांना एनआयसी कोड आवश्यक असेल.  व्यापारासाठी एनआयसी कोड देखील दोन-अंकी क्रमांकांद्वारे व्यक्त केला जातो जो भारत सरकारकडे असलेल्या व्यवसायाचे नियमन करण्यासाठी सादर केला जातो.  एमएसएमई क्षेत्रातील व्यापारीयाना कर्जाचा लाभ आणि अशा इतर बाबींचा आनंद घेता यावा यासाठी भारत सरकारने उद्योग आधार योजने अंतर्गत व्यवसायाचे नियमन करणे आवश्यक आहे.  उदाहरणार्थ किरण स्टोअरसाठी एनआयसी कोड 47110 आहे जो ग्राहक विभागात खाद्यपदार्थ किंवा पेय पदार्थांचा व्यवहार करतो.  किराना स्टोअरसाठी एनआयसी कोड हे एक उदाहरण आहे जे एमएसमीरेगिस्ट्रॅरॉरग वेबसाइटवर आढळू शकते.

 हार्डवेअर व्यवसायासाठी एनआयसी कोड

हार्डवेअर व्यवसायासाठी एनआयसी कोड सहसा 5-अंकी क्रमांक जसे 47522, 47523 किंवा अशा समान क्रमांकाचा असतो.  हार्डवेअर व्यवसायासाठी एनआयसी कोड एमएसएमआरईगिस्ट्रॅरॉर्ग वेबसाइटवर सहज सापडतो.  सूक्ष्म, लघु उद्योगात असणार्‍यांना मदत करण्यासाठी भारत सरकारने सादर केलेल्या संपार्श्विक मुक्त कर्जाचा लाभ घेण्यासाठी एमएसएमई क्षेत्र आणि उद्योग आधार योजना अंतर्गत नोंदणीकृत संस्थांसाठी एनआयसी कोड अत्यंत आवश्यक आहे.  आणि देशाचे मध्यम उद्योग क्षेत्र.  वेबसाइट आपल्याला योग्य मूल्यांकडे सहजपणे नेऊ शकते जे आपल्याला आपला व्यवसाय सुलभपणे आयोजित करण्यात मदत करू शकते.

 कपड्यांच्या दुकानांसाठी एनआयसी कोड

कपड्यांच्या दुकानांसाठी एनआयसी कोड सामान्यत: किरकोळ आणि व्यापार व्यवसायांतर्गत क्षेत्रात येतो.  हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की कपड्यांच्या व्यवसायातील एमएसएमई व्यापाराची आवश्यकता समजण्यासाठी एनएसआयसी कोडच्या या नोंदी राखण्यासाठी सरकारची अधिकृत वेबसाइट खूप कार्यक्षम आहे.  भारत सरकारने प्रत्येक संभाव्य पद्धतीचा विचार केला आहे ज्यामुळे एमएसएमई क्षेत्रातील व्यवसायातील लोकांना मदत होईल.  रेडिमेड कपड्यांच्या व्यवसायासाठी एनआयसी कोड देखील या क्षेत्राच्या अंतर्गत येतो.  उद्योग आधार विभागांतर्गत योजनेचे नियमन करण्यासाठी रेडिमेड कपड्यांच्या व्यवसायासाठी एनआयसी कोड आवश्यक आहे.

 कार दुरुस्तीसाठी एनआयसी कोड

कार दुरुस्ती व देखभालीसाठी एनआयसी कोड हादेखील 5-अंकी क्रमांक आहे जो वेबसाइट एमएसआरईग्रीस्ट्रा.  वाहनांची देखभाल व कारची दुरुस्ती 42500 कोडद्वारे व्यक्त केली जाते जी संस्था एमएसएमई क्षेत्राच्या अंतर्गत असेल तर देखभाल करणे अत्यंत आवश्यक आहे.  हे लक्षात ठेवणे फार महत्त्वाचे आहे की एमएसएमई क्षेत्राच्या अंतर्गत संघटनांना मदत करण्यासाठी हे कोड भारत सरकारने सादर केले आहेत.

 आयात-निर्यातीसाठी एनआयसी कोड

एमएसएमईच्या मध्यम क्षेत्राच्या अंतर्गत नोंदणीकृत संस्थेसाठी आयात-निर्यातीसाठी एनआयसी कोड खूप महत्वाचा आहे.  या व्यवसायांना आयात आणि निर्यात कार्यांची तीव्र गरज आहे आणि ती राष्ट्रीय उद्योगांच्या संहितेखाली ठेवल्यास ती राखली जाऊ शकते.  कोड अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध आहे.  जर एमएसएमई क्षेत्राच्या अंतर्गत नोंदणीकृत संस्था केली असेल तर आयात आणि निर्यातीवरील कमी कर लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे.

 मोबाइल दुरुस्ती दुकानातील एनआयसी कोड

मोबाइल दुरुस्ती दुकानांच्या एनआयसी कोडच्या वेबसाइटवर सहजपणे शोधता येतो .

मोबाइल दुरुस्तीची दुकाने सामान्यत: हार्डवेअर प्रकारात असतात किंवा हार्डवेअर श्रेणीच्या देखभालीसाठी असतात.  असे अनेक व्यवसाय लोक आहेत जे या व्यवसायाच्या स्वरूपाशी संबंधित आहेत.  त्यांचा एमएसएमई क्षेत्रातील नव्या व्यापारी याचा समावेश आहे.  एमएसएमई क्षेत्राच्या नव्या रक्ताचा मागोवा घेण्यासाठी सरकारला एनआयसी कोड उपयुक्त ठरेल.

 निष्कर्ष

हे ओळखले गेले आहे की एमएसएमई क्षेत्रात विविध प्रकारच्या व्यवसाय प्रक्रियेसाठी एनआयसी कोड आवश्यक आहे.  देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे जीवनवाहक असलेल्या व्यवसायिकांना मदत करण्यासाठी भारत सरकारने या क्षेत्राअंतर्गत बर्‍याच योजनांची घोषणा केली आहे.  वेबसाइट आपल्याला एमएसएमई क्षेत्रातील एनआयसी कोडशी संबंधित आपल्या प्रश्नांची अचूक उत्तरे शोधण्यात मदत करू शकते.  उत्कृष्ट क्लायंट बेससह, ही संस्था एनआयसी – राष्ट्रीय औद्योगिक वर्गीकरण संहिताशी संबंधित कोणतीही संबंधित उत्तरे शोधण्यात आपल्याला सहज मदत करू शकते