भारतात एकल मालकीची नोंदणी आणि त्याचे फायदे
एकल मालकी काय आहे?
नावाप्रमाणेच, ही एक व्यक्तीच्या नावाने तयार केलेली व्यवसाय संस्था आहे. ती व्यक्ती व्यवसायाची मालकी घेते, ती सांभाळते आणि विविध ऑपरेशन्सवर नियंत्रण ठेवते. हे फक्त अशा कोणत्याही व्यक्तीद्वारे बनवले जाऊ शकते ज्यास विविध कायदेशीर औपचारिकता न घेता व्यवसाय सुरू करायचा असेल. एकमेव मालक हा भारताचा नागरिक आणि रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
एकल मालकीची नोंदणी कशी करावी?
एकल मालकी स्थापित करण्यासाठी कोणत्याही कायद्यानुसार अशी विशिष्ट कायदेशीर नोंदणी नाही. परंतु, कोणताही गुंतागुंत होऊ नये म्हणून एखादी व्यक्ती विविध कायद्यांतर्गत काही नोंदणी किंवा परवान्यांसाठी अर्ज करू शकते.
ही काही नोंदणी / परवाने आहेत जी एकमेव मालकाद्वारे निवडली जाऊ शकतात:
संपूर्ण मालकी नोंदणी करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेतः
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- बँक खाते
- नोंदणीकृत कार्यालयाचा पुरावा
- जरी एकट्या मालकास कोणत्याही विशिष्ट नोंदी आवश्यक नसल्या तरी त्याचा व्यवसाय सुरळीत पार पाडण्यासाठी त्याला काही नोंदणी मिळण्याचा सल्ला दिला जातो.
- एसएमई म्हणून नोंदणी
- दुकान आणि स्थापना कायदा परवाना
- जीएसटी नोंदणी आणि ईतर कागद पत्रे
आधार कार्ड
भारतातील कोणत्याही नोंदणीसाठी अर्ज करण्यासाठी आता आधार क्रमांक ही गरज आहे. तसेच, जर व्यक्तीने त्याच्या पॅनकार्डला आधार क्रमांकाशी जोडले असेल तरच इन्कम टॅक्स रिटर्न भरता येईल. आपल्याकडे अद्याप आधार क्रमांक न मिळाल्यास जवळच्या ई-मित्र किंवा आधार सेवा केंद्राशी संपर्क साधा. आधार कार्डसाठी अर्ज केल्यानंतर, याची एक हार्ड कॉपी सुमारे 15-20 दिवसात नोंदणीकृत पत्त्यावर प्राप्त होते.
पॅन कार्ड
पॅन मिळाल्याशिवाय आपण आपले प्राप्तिकर परतावा दाखल करू शकत नाही. तर आपल्याकडे पॅन नंबर नसेल तर लवकरात लवकर अर्ज करा.
पॅन कार्ड ऑनलाईन पद्धतीने लागू करता येते आणि त्यासाठी रु. 110, अंदाजे. अर्ज करण्यासाठी, आपल्याला स्कॅन केलेले छायाचित्र, ओळख पुरावाआणि पत्ता पुरावा आवश्यक आहे. आधार ई-केवायसीमार्फत याची पडताळणी करुन फॉर्म ऑनलाइन सादर करता येईल.
एकदा पॅनकार्ड अर्ज सादर केला की त्याची पडताळणी एनएसडीएलकडे केली जाते आणि एनएसडीएलला माहिती योग्य वाटल्यास ते पॅन क्रमांक –8 दिवसांच्या आत देतात. पुढे, पॅनकार्डची हार्ड कॉपी २० दिवसात नोंदणीकृत पत्त्यावर प्राप्त होईल.
बँक खाते
आपल्याकडे आधार क्रमांक आणि पॅन मिळाल्यानंतर आपण कोणत्याही बँकेत खाते उघडण्यासाठी भेट देऊ शकता. आधार क्रमांक आणि पॅन व्यतिरिक्त आपल्याकडे ओळख पुरावा आणि पत्ता पुरावा असणे आवश्यक आहे. चालू खाते उघडण्यासाठी तुम्हाला जीएसटी नोंदणी कागदपत्र बँक अधिकार्‍यांना देखील सादर करण्याची आवश्यकता आहे.
नोंदणीकृत कार्यालयाचा पुरावा
- जर ते भाड्याने दिलेली मालमत्ता असेल तर: भाडे करार आणि जमीन मालकाकडून एनओसी.
- जर ती स्व-मालकीची मालमत्ता असेल तर: विजेचे बिल किंवा इतर कोणत्याही पत्त्याचा पुरावा.
वरील व्यतिरिक्त, फर्मचे अस्तित्व स्थापित करण्यासाठी काही नोंदणी आवश्यक आहेतः
एसएमई म्हणून नोंदणी
आपण स्वत: ला एमएसएमई कायद्यांतर्गत लघु आणि मध्यम उद्यम (एसएमई) म्हणून नोंदणीकृत करू शकता. इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने अर्ज भरता येतो. एसएमई म्हणून नोंदणी करणे सक्तीचे नसले तरी ते अत्यंत फायद्याचे आहे, विशेषत: व्यवसायासाठी कर्ज घेताना. एसएमईंसाठी शासन विविध योजना चालविते जेथे सवलतीच्या व्याज दरावर कर्ज दिले जाते.
दुकान आणि स्थापना कायदा परवाना
हा परवाना सर्व ठिकाणी अनिवार्य नाही, परंतु स्थानिक कायद्यांनुसार तो मिळवणे आवश्यक आहे. हे नगरपालिका पक्षाद्वारे जारी केले जाते आणि ते कर्मचार्‍यांच्या संख्येच्या आधारे दिले जाते.
जीएसटी नोंदणी
जर तुमची वार्षिक उलाढाल रुपये रुपयांपेक्षा जास्त असेल तर तुम्ही जीएसटीखाली नोंदणी करू शकता. 20 लाख. तसेच आपण ऑनलाईन व्यवसाय करत असल्यास (अ‍ॅमेझॉन, फ्लिपकार्ट इत्यादीद्वारे विक्री करीत असल्यास) तुम्हाला जीएसटी क्रमांक मिळवणे आवश्यक आहे. जीएसटी अंतर्गत नोंदणी करण्यासाठी आपल्याला पुढील कागदपत्रांची आवश्यकता आहे –
- पॅनकार्ड, मालकांचे छायाचित्र व आधार कार्ड
- व्यवसायाच्या जागेचा पुरावा (विजेचे बिल / भाडे करार)
- बँक स्टेटमेंट कॉपी (बँक खाते क्रमांक, पत्ता आणि आयएफएससी कोड सत्यापित करण्यासाठी प्रथम पृष्ठ)
जीएसटी नोंदणी करणे सोपे आहे आणि जीएसटी पोर्टलद्वारे केले जाऊ शकते. अर्ज भरल्यानंतर काही दिवसात जीएसटी क्रमांक मिळतो.
ट्रेडमार्क नोंदणी
जर तुम्हाला एखादी विशिष्ट नावे किंवा ब्रँडची उत्पादने किंवा सेवांचा व्यापार करायचा असेल तर ते आवश्यक असेल. आपल्या व्यवसायात वापरल्या जाणार्‍या नावाचा काही प्रमाणात गैरवापर होण्याची धमकी असल्यास हे फायदेशीर आहे.
व्यवसायाच्या स्वरुपाच्या अनुसार आवश्यक परवाने किंवा प्रमाणपत्रे- आवडतेः
- औषध परवाना
- कामगार परवाना
- प्रादेशिक परिवहन कार्यालय (आरटीओ) परवानगी
- भारतीय खाद्य सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (एफएसएसएएआय) परवाना
मंडई परवाना
इन्स्टिट्यूट ऑफ चार्टर्ड अकाउंटंट्स ऑफ इंडिया द्वारा जारी केलेले प्रमाणपत्र
आणि बरेच काही……..
एकल मालकी मिळवण्यासाठी महत्वाची गरज म्हणजे बँक खाते
मालकी हक्क संबंधित आर्थिक व्यवहार करण्यासाठी सोल प्रोप्राईटरशिप (म्हणजेच व्यवसायाचे नाव) च्या नावाने करंट खाते उघडणे आवश्यक आहे. रिझर्व्ह बँकेने बँक खाते उघडण्यासाठी काही केवायसी (आपल्या ग्राहकांना जाणून घ्या) निकष लिहून दिले आहेत जे खालील कागदपत्रांची यादी पुरवतात:
- वर चर्चा केल्याप्रमाणे विविध विभागांकडून मिळविलेले नोंदणी प्रमाणपत्र किंवा परवाने;
- एकल मालकीचा ओळख पुरावा (मालकाचा कायम खाते क्रमांक [पॅन] येथे अनिवार्य आहे). इतर ओळखपत्रामध्ये पासपोर्ट, आधार, ड्रायव्हिंग लायसन्स इ. समाविष्ट आहे.
- एकल मालकीचा पत्ता पुरावा ज्यात आधार, वीज बिल, पाणी बिल, बँक स्टेटमेंट इ. समाविष्ट आहे.
आता, एकल मालकीच्या फायद्यांबद्दल चर्चा करूया
-
व्यवसायाचा सर्वात सोपा प्रकार
आम्ही सर्व आपल्या परिसरातील विविध दुकानांमध्ये लहान व्यवसाय करतो. हे सर्व एकल मालकीचे आहेत. त्यामध्ये कोणतीही गुंतागुंत होत नाही आणि एकट्या व्यक्तीस सोयीस्कर पद्धतीने हाताळता येऊ शकते.
-
प्रारंभ करणे सोपे
कोणत्याही मालकीची मालकी कोणत्याही कायद्यानुसार अनिवार्य नोंदणीची आवश्यकता नसते. त्यांना केवळ व्यवसायाच्या स्वरूपाशी संबंधित नोंदणी किंवा परवाना आवश्यक आहे. तर, कोणतीही व्यक्ती आपला / तिचा व्यवसाय तिच्या आवडीच्या व्यापाराच्या नावाने सहजपणे सुरू करू शकते. कोणत्याही व्यापाराचे नाव कोणत्याही ब्रँड नावाशी जुळत नसल्यास वापरले जाऊ शकते. नावास नोंदणीच्या परवानगीची आवश्यकता नाही.
-
कमी गुंतवणूक
सुरुवातीच्या टप्प्यात अगदी कमी प्रमाणात गुंतवणूकीसह एकल मालकी सुरू केली जाऊ शकते. प्रोप्राईटरशिप सुरू करण्यासाठी किमान भांडवल नसल्यामुळे ज्यांना कमी फंडासह व्यवसाय स्थापित करायचा आहे त्यांच्यासाठी ही एक उत्तम संधी आहे.
-
मिळविलेल्या नफ्यात वाटा नाही
सोल प्रोप्रायटर एकमेव अशी व्यक्ती आहे जी संपूर्ण व्यवसाय चालविते आणि सांभाळते, म्हणून 100% नफा तो / तिचा असतो. मिळवलेल्या नफ्यात दुसर्‍या कोणालाही वाटा मिळण्याचा हक्क नाही.
-
कमी कायदेशीर पालना
सोल प्रोप्रायटरशिप्स कोणत्याही विशिष्ट कायद्याद्वारे शासित नसल्यामुळे, कायदेशीर पालन अगदी कमीतकमी आहे. त्यांच्याकडे एक पूर्व-परिभाषित प्रमाणपत्र किंवा नोंदणी प्रमाणपत्र नाही. तर, एखाद्या विशिष्ट मालकीच्या मालकीच्या नोंदणीकृत किंवा परवान्यांवरील परवानग्या अवलंबून असतात. उदाहरणार्थ, जर एकल मालकी हक्काने जीएसटी कायद्यानुसार नोंदणी केली असेल तर त्यास जीएसटी रिटर्न भरणे इत्यादींचे पालन करावे लागेल. एमसीएच्या वेबसाइटवर वार्षिक अहवाल किंवा इतर अहवाल अपलोड करण्याची आवश्यकता नाही.
-
कमी आयकर
सोल प्रोप्रायटरशिपमध्ये केवळ एकल मालकीचा समावेश आहे, म्हणून त्याद्वारे स्वतंत्र कर भरणे आवश्यक नाही. कर देयतेच्या मोजणीच्या उद्देशाने एकल मालकीचे आणि एकमेव मालकीचे आहे. एकमेव मालकीची मालमत्ता आणि उत्तरदायित्व एकल मालकीची मालमत्ता आणि उत्तरदायित्व आहेत. सोल प्रोप्रायटरला त्याचे सामान्य रिटर्न भरणे आवश्यक आहे आणि त्या परताव्यामध्येच व्यवसायात मिळालेला नफा दर्शविणे आवश्यक आहे. सोल प्रोप्रायटोरशिप फर्मसाठी स्वतंत्र परतावा आवश्यक नाही. तसेच, कर एका व्यक्तीस लागू असलेल्या आयकर स्लॅब दरांवर मोजला जातो. जीएसटीसारख्या इतर कर जबाबदा्या व्यवसायाच्या स्वरूपावर अवलंबून असतील.
-
माहिती सार्वजनिक केली जात नाही
कंपन्या, मर्यादित दायित्व भागीदारी इ. विपरीत, जेथे एमसीए (कॉर्पोरेट अफेयर्स मंत्रालय) पोर्टलमार्फत वापरकर्त्यांसाठी वित्तीय स्टेटमेंट्स आणि ऑडिट अहवाल सार्वजनिक केले जातात, तर सोल प्रोप्रायटरशिपचे वित्तीय अहवाल खासगी हातात असतात. जरी, सर्व मालकीची यादी सरकारी अधिकार्‍यांकडे त्वरित उपलब्ध नाही.
-
स्वत: ची निर्णय घेणे
सोल प्रोप्रायटोरशिप एकल हाताने व्यवस्थापित आणि संचालित केल्यामुळे कल्पना किंवा निर्णयांचा संघर्ष होण्याची शक्यता नाही. सोल प्रोप्रायटर्सना व्यवसायासाठी योग्य वाटेल त्यानुसार करण्याचा हक्क आहे.
कोणतीही विशिष्ट ऑडिटची आवश्यकता नाही
कोणत्याही विशिष्ट कायद्यांतर्गत प्रत्येक वित्तीय वर्षात त्याच्या खात्यांचे लेखापरीक्षण करण्यासाठी एकमेव मालकी आवश्यक नाही. ऑडिट व्यवसायाच्या स्वरूपावर आणि ऑडिटच्या संचालनासाठी निर्दिष्ट उंबरठा मर्यादेवर अवलंबून असेल. जसे, उलाढाल / विक्री ₹ 1 कोटीपेक्षा अधिक असल्यास कर ऑडिट करणे आवश्यक आहे आणि व्यावसायिक सेवांसाठी पावती रु. पेक्षा जास्त असल्यास ऑडिट करणे आवश्यक आहे. 50 लाख. त्याचप्रमाणे उलाढाल ₹ 2 कोटींपेक्षा जास्त असल्यास जीएसटी ऑडिट करणे आवश्यक आहे.
निष्कर्ष
कमीतकमी गुंतागुंतांसह एकल मालकीची स्थापना करुन एक छोटासा व्यवसाय सुरू करणे सोपे आहे. कमी गुंतागुंतांमुळे, एकमेव मालक विविध अनुपालन पूर्ण करण्याऐवजी आपला व्यवसाय वाढविण्यावर लक्ष केंद्रित करू शकतो. ज्यांना त्यांच्या व्यवसायाच्या कल्पनांना व्यासपीठ उपलब्ध करुन द्यायचे आहे आणि ज्यांना कमी गुंतवणूकीसह हवे आहे असे काहीतरी करून पहायचे आहे त्यांच्यासाठी हा चांगला पर्याय आहे.
