जीएसटीचेजीएसटी (वस्तू व सेवा कर) एक अप्रत्यक्ष कर आहे. भारत सरकारने सध्या अस्तित्त्वात असलेल्या अनेक अप्रत्यक्ष करांची जागा घेण्याच्या उद्देशाने जीएसटी लागू केला. सरकारने जीएसटी विधेयक संपूर्ण 1 जुलै 2017 रोजी संपूर्ण देशासाठी उत्पादन, विक्री आणि वस्तू व सेवांच्या वापरावर आकारला जाणारा सर्वसमावेशक कर म्हणून लागू केला. मूल्यवर्धनाच्या प्रत्येक टप्प्यावर हा गंतव्य-आधारित कर आकारला जातो. जीएसटीची सुरूवात आणि अंमलबजावणी हा भारतीय कर सुधारणातील पाण्याचा क्षण होता, यामुळे व्यवसायांना करांकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलला आहे. जीएसटी लागू करण्यामागील विचार कर कर सुलभ करणे आणि त्यास अधिक सुव्यवस्थित बनवण्याची होती. जीएसटीचे उद्दीष्ट आहे की कर संकलन रुंदीकरण करणे आणि प्रक्रिया व्यवसायासाठी अनुकूल आणि विकासास अनुकूल बनविणे. जीएसटीचे अनेक फायदे आहेत. तथापि, प्रत्येक प्रक्रियेप्रमाणेच जीएसटीचेही तोटे आहेत. या लेखात, आम्ही जीएसटीचे विविध फायदे आणि तोटे पाहू जे व्यवसायांना माहित असावे.
जीएसटीचे फायदे जीएसटीने
- सर्व्हिस टॅक्स, सेंट्रल एक्साईज, लक्झरी टॅक्स, सेल्स टॅक्स इत्यादी अनेक कर एकत्र केले आणि ते सर्व एकाच छताखाली आणले. यामुळे कर गणना आणि संग्रह प्रक्रिया सुलभ केली आहे.
- जीएसटीमुळे कर वसुलीच्या प्रक्रियेची पारदर्शकता सुधारली आहे.
- जीएसटीमुळे दीर्घकाळ वस्तू व सेवांच्या किंमती खाली येतील, असे उद्योग तज्ज्ञांचे मत आहे, कारण यापूर्वी अनेक मूल्यवर्धित करामुळे (व्हॅट्स) वस्तू व सेवांच्या किंमती वाढत गेल्या. आता, एकच कर यामुळे ही समस्या दूर होईल.
- 20 लाख रुपयांपेक्षा कमी उलाढाल असलेल्या सर्व्हिस प्रदात्यांना जीएसटी देण्याची गरज नाही. ईशान्येकडील राज्यांमध्ये, उंबरठा कमी आहे - दहा लाख. छोट्या व्यवसायांसाठी हा एक मोठा फायदा आहे, कारण ते वेळ घेणा कराची प्रक्रिया टाळू शकतात आणि त्याऐवजी त्यांच्या व्यवसाय क्रियाकलापांवर लक्ष केंद्रित करू शकतात.
- जीएसटीमुळे वस्त्रोद्योगासारख्या असंघटित क्षेत्रातही आवश्यकतेची जबाबदारी आणि नियमन येईल. भारतात असंघटित क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात रोजगार उपलब्ध करून देतात आणि मोठ्या प्रमाणात उत्पन्न कमावतात, परंतु करांच्या उत्तरदायित्वाचा विचार केला तर ते बरीच हतबल असतात. जीएसटी ही विसंगती सुधारण्याचा प्रयत्न करीत आहे.
- सध्याच्या करप्रणालीनुसार वस्तू आणि सेवांसाठी स्वतंत्र कर आकारला जातो. यासाठी कर देयता ठरवण्यासाठी व्यवहार मूल्ये वस्तू आणि सेवांच्या मूल्यांमध्ये विभागली जावी. यामुळे तीव्र गुंतागुंत आणि प्रशासनाची डोकेदुखी वाढते. जीएसटीमुळे हे सर्व संपेल.
- यापूर्वी एकाधिक अप्रत्यक्ष कर व्यवस्थापनाच्या जटिल कार्याला सरकारला सामोरे जावे लागले. परंतु जीएसटीचा कणा, जीएसटी नेटवर्क (जीएसटीएन) जीएसटी ऑपरेशनशी संबंधित सर्व प्रक्रिया व्यवस्थापित करेल. हे संपूर्णपणे समाकलित केलेले व्यासपीठ आहे जे जीएसटी उपक्रमांचे सुलभ कामकाज सुलभ करेल.
- केवळ उपभोगाच्या अंतिम गंतव्यावर जीएसटी आकारला जाईल, ज्यायोगे, निर्मात्याकडून किरकोळ विक्रेत्यांकडे दुप्पट कर लावण्यात येईल. आर्थिक विकृती दूर करण्यासाठी ही एक पायरी आहे.
- जीएसटीमुळे भारताच्या सकल देशांतर्गत उत्पादनात (जीडीपी) वाढ झाली आहे. देशाची जीडीपी काही काळासाठी आर्थिक कार्यक्षमता आणि वाढ दर्शवते. जीएसटीने बहुपक्षीय उद्योगांना समान कर कायद्यांतर्गत येण्याची हमी दिली आहे ज्यामुळे व्यवसाय कार्य करणे अधिक सुलभ झाले आहे.
- जीएसटीचा एक मुख्य फायदा म्हणजे करदातानोंदणी करू शकतात, रिटर्न भरू शकतात आणि सर्व ऑनलाईन कर भरू शकतात जीएसटी पोर्टलवर. प्रक्रियेत अशी प्रणाली आहेत जी पुरवठादार आणि खरेदीदाराच्या पावत्याची तुलना आणि जुळवून घेतील. ही यंत्रणा कर घोटाळा आणि कर चोरीस प्रभावीपणे नियंत्रित करेल. त्याच वेळी, हे संरचित आणि संघटित पद्धतीने राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेकडे व्यवसायाचा उच्च प्रवाह सुनिश्चित करेल.
- पूर्वीच्या व्हॅट प्रणालीमध्ये, ई-कॉमर्स व्यवसायांना कर अनुपायांच्या बाबतीत भिन्न वागणूक मिळाली. परंतु जीएसटीने यासंदर्भातील सर्व गोंधळ दूर केले आहेत. संपूर्ण ई-कॉमर्स क्षेत्र, पॅन-इंडिया आता जीएसटी कायद्यांतर्गत चांगल्या तरतुदींचे पालन करतो. यामुळे आंतरराज्य वस्तूंच्या हालचालींशी संबंधित गुंतागुंत देखील दूर केल्या आहेत.
परंतु, या प्रमाणात कर सुधारणे त्याच्या कमतरतेच्या वाटाशिवाय असू शकत नाही. तर, व्यवसायांना याविषयी माहिती असणे अत्यावश्यक आहे. चला जीएसटीचे काही तोटे पाहू या:नुकसान
जीएसटीचे
- जीएसटी हा पूर्णपणे आयटी-चालित कायदा आहे. ही कल्पना कादंबरीची असली तरी, ही व्यवस्था संपूर्णपणे अंमलात आणण्यासाठी भारतातील सर्व राज्ये आवश्यक पायाभूत सुविधांनी सुसज्ज नाहीत.
- ज्या कंपन्या आपले व्यवसाय एकाधिक राज्यांत चालवतात त्यांना त्या सर्व राज्यांत नोंदणी करावी लागते. हे यापूर्वी अस्तित्त्वात नसलेल्या अतिरिक्त जटिलतेची पातळी जोडते.
- जीएसटी लागू झाल्यानंतर काही वस्तूंचा जास्त खर्च होण्याची दाट शक्यता आहे. विमा नूतनीकरण प्रीमियम, हेल्थकेअर, कुरिअर सर्व्हिसेस, डीटीएच सेवा यासारख्या खर्चाच्या वस्तू महागड्या होतील - आपल्यातील लाखो लोक दररोज वापरतात.
- जीएसटीने "अपंगत्व कर" हे टोपण नाव मिळवले कारण त्यात व्हीलचेयर, श्रवणयंत्र, ब्रेल कागदपत्रे इत्यादी वस्तू करांच्या जागी ठेवल्या आहेत.
- जीएसटी नेटने आतापर्यंत पेट्रोल आणि पेट्रोलियम पदार्थांना वगळले आहे. जीएसटीमागील प्रेरणास्थान असलेल्या “कर एकीकरण” या कल्पनेने हे काम करत नाही. प्रत्येक राज्य या उत्पादनांवर स्वतःचा कर लावते. हे उद्योग किंवा त्यांच्याशी संबंधित उद्योगदावा करू शकणार नाहीत इनपुट टॅक्स क्रेडिटवर.
- कर अधिकारी आणि इतर संबंधित अधिका .्यांना नवीन नियमांची प्रभावीपणे अंमलबजावणी करण्यासाठी आणि देखरेखीसाठी व्यापक आणि विपुल प्रशिक्षण आवश्यक आहे.
निष्कर्षनिष्कर्ष
असाकाढण्यासाठी, प्रत्येक सुधारणा किंवा नवीन पुढाकार त्याच्या अडचणी आणि तोटा सामायिक केल्याशिवाय येणार नाही. परंतु यातील बरेच गैरसोय तात्पुरते आहेत कारण जीएसटी परिषद जीएसटीच्या अंमलबजावणीवर नियमितपणे देखरेख ठेवत आहे आणि तसेच त्यांना भेडसावणा मुद्द्यांबाबत व्यावसायिक क्षेत्रातून नियमित अभिप्राय घेत आहे. म्हणून, आम्हाला खात्री आहे की कालांतराने, जीएसटी वाढीस आणि व्यवसाय अनुकूल कर यंत्रणेचे आपले उद्दीष्ट पूर्ण करेल.
