पैशाच्या वेळेचे मूल्य काय आहे? संकल्पना, व्याख्या आणि उदाहरणं

वेळेच मूल्य अधिक आहे हे एक अंतिम सत्य आहे. प्रत्येक बिजनेस नफा मिळवू लागला आहे. भविष्यात मिळणाऱ्या मुबलक रकमेपेक्षा आज उपलब्ध असलेली थोडीशी रक्कम निर्णायक आहे. हेच दर्शवते की वेळ पैशाचे मूल्य ठरवते.

पैशाच्या वेळेचे मूल्य काय आहे? - येथे एक उदाहरणं आहे!

उदाहरणार्थ, आपण 2 वर्षांपूर्वी 1 किलो चांदीची पट्टी 60 रुपये प्रती ग्रॅमने खरेदी केली. आज चांदीचा बाजारभाव 40 रुपये आहे याचाच अर्थ असा की आपण खरेदी केलेल्या चांदीच्या पट्ट्याने त्याचे मूल्य गमावले आहे. हे प्रतिकूल देखील असू शकते, परंतु सर्वसाधारणपणे बिजनेसमध्ये भविष्याची प्रतीक्षा करण्यापेक्षा सध्याच्या बाजार मूल्यावर लक्ष केंद्रित करणे नेहमीच चांगले असते. म्हणून, पैशाच्या वेळेचे मूल्य हे सध्याच्या कोणत्याही व्यक्तीजवळ असणारी रक्कम म्हणून परिभाषित केली जाते. याक्षणी उपलब्ध असलेला पैसा बिजनेसच्या विस्तारासाठी, आपल्या कर्मचार्‍यांना पगार देण्यास, कच्चा माल विकत घेण्यास, इत्यादींसाठी पैसे गुंतवण्यास अनुमती देईल. भविष्यात जे पैसे असतील ते केवळ कागदपत्रांवर आहेत आणि त्याचे वर्तमानात कोणतेही मूल्य जोडले जात नाही. पैशाच्या वेळेचे मूल्य सामान्यत: वित्त व्यावसायिकांद्वारे TVM म्हणून ओळखले जाते. त्याला सध्याचे सवलत मूल्य असेही म्हणतात.

TVM चे 3 पॅरामिटर्स

1. चलनवाढ- चलवाढीमुळे वस्तू किंवा सेवांच्या किंमतत वाढ होते यामुळे पैशांची क्रयशक्ती कमी होते. भविष्यात तितक्याच पैशात कमी वस्तू विकत घेवू शकतो.
2. संधी मूल्य- गुंतवणूकीशी संबंधित तोटा आणि त्यांच्याशी जोडलेला नफा म्हणजे निश्चित कालावधीत दुसर्‍या गुंतवणूकीत पैशाच्या बंधनामुळे झालेली अडचण होय.
3. जोखीम - हे गुंतवणूकीच्या अडचणीशी संबंधित आहे ज्यात प्रत्येक गुंतवणूकदाराने गुंतवणूक करताना लक्ष दिले पाहिजे.

पैशाच्या वेळच्या मूल्याचे महत्व

आर्थिक व्यवस्थापनाच्या दृष्टीकोनातून खालील विभागाद्वारे पैशांचे महत्त्व असलेले मूल्य समजून घ्या.

1. 1. हातात पैसा असल्यावर बिजनेसमध्ये गुंतवणुक करायला आणि बिजनेस वाढवायला मदत होते. “जेव्हा संधी असेल तेव्हा त्याचा चांगला वापर करा.” या म्हणीनुसार, जेव्हा हातात पैसा असतो तेव्हा चांगली संधी मिळणे गरजेचं आहे.
   2. पैशाच्या वेळेचे मूल्य तुम्हाला बिजनेसच्या कर्जाचे मूल्यांकन करण्यास मदत करू शकते.
   3. भविष्य अनिश्चित आहे म्हणून आर्थिक व्यवस्थापनातील पैशाचे मूल्य आर्थिक व्यवस्थापन आणि व्यवसायाच्या फायद्यामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.

पैशाच्या वेळेच्या मूल्याचे सुत्र:

TVM चे मुळ सुत्र खाली दिले आहे -

1. PV – सध्या उपलब्ध असलेली रक्कम
2. FV –आपणास भविष्यात हेच मूल्य मिळू शकते. आपण अपेक्षा केलेल्या व्यवसायाच्या नफ्यातून हे होऊ शकते तसेच, गुंतवणूकीवर परतावा किंवा फक्त थकीत कर्जाची रक्कम म्हणून मिळू शकते.
3. N –आपण किती वर्षे गुंतवणूक करता किंवा किती वर्षे आपल्याला लेंडरकडून पैसे मिळवण्यासाठी प्रतीक्षा करावी लागेल, इत्यादी.
4. I –आजीवन गुंतवणूकीसाठी पैशाचा विकास दर.

पैशाच्या वेळेच्या मूल्याची संकल्पना

पैशाच्या वेळेच्या मुल्याच्या दोन संकल्पना खाली स्पष्ट केल्या आहेत:

#1. एक-वेळच्या पेमेंटसाठी पैशाच्या वेळेचे मूल्य

10% वार्षिक व्याज देणार्‍या बँकेत आपण 5 वर्षांसाठी 10000 रुपये गुंतवाल. आपण ते संचयीरित्या वाढू देता. या प्रकरणात, पाच वर्षानंतरच्या भविष्यातील मूल्याची गणना मूलभूत सोपी व्याज सूत्र PNR / 100 वापरून केली जाऊ शकते. पुढील सलग व्याज मिळण्यासाठी साधे व्याज शोधण्यासाठी प्रत्येक व्याज दर जोडा आणि त्यानुसार एकत्रित व्याज मोजले जाते. असे केल्याने 5 वर्षाच्या शेवटी आपल्याला 14641 रुपये एकूण मूल्य मिळेल. आता प्रश्न आहेः INR 10000 चे मूल्य आहे की INR 14641? हे महागाई दर, व्याज दर आणि त्याशी संबंधित जोखमीवर अवलंबून आहे. महागाई वाढली तर तोटा आहे. जर व्याज दर खाली गेला तर पुन्हा तोटा होईल. अशा प्रकारे 5 वर्षांच्या प्रतीक्षानंतर 14641 रुपये मिळण्याची खात्री नाही. आज व्यवसायासाठी INR 10000 वापरणे बाजाराची खात्री न घेता वाट पाहण्यापेक्षा एक शहाणपणाचा निर्णय आहे.

#2. कालावधी दुप्पट करणे - पैशाच्या वेळेचे मूल्य

पैशाच्या वेळेचे मूल्य केव्हा दुप्पट होईल हे सांगण्यासाठी आपण आणखी एक उदाहरण घेऊ. हे नियम 72 चा वापर करून केले जाते. उदाहरणार्थ, 8 वर्षाच्या व्याजासह 5 वर्षांसाठी 10000 रुपये गुंतवण्याच्या वरील उदाहरणावरून, पैशाचे सध्याचे मूल्य दुप्पट करण्यास 9 वर्षे लागतील. </ Span>

पैशाच्या वेळेच्या मूल्याचे उदाहरण

• लाभांश सवलत मॉडेल (DDM)

कंपनीच्या रोख प्रवाहाचे भावी अपेक्षित मूल्य घेतले जाते आणि निव्वळ वर्तमान मूल्य मोजले जाते. या मॉडेलमध्ये कंपनीच्या समभागांची किंमत सध्याच्या बाजारभावाच्या आधारे मोजली जाते. म्हणून, प्राप्त केलेल्या डीडीएमचे मूल्य सध्याच्या ट्रेडिंग मूल्यापेक्षा जास्त असल्यास कंपनीचे शेअर्सचे मूल्यांकन केले जात नाहीत. यामुळे पैशासाठी सध्याचे मूल्य महत्त्वाचे आहे.

• लोन EMI कॅल्क्युलेटर

पैशाच्या वेळेच्या मूल्याचे हे आणखी एक सामान्य उदाहरण आहे. येथे विशिष्ट व्याज दराखाली एखादी रक्कम घेतली जाते. हे प्रवाही किंवा निश्चित असू शकते, व्यवसायाने कर्जासाठी दिलेली सध्याच्या रकमेवर जोपर्यंत व्याज दिल्या जाते त्या व्यवसायाचा विस्तार करण्यास हे मदत करते.

लक्षात घेण्यासारखे महत्वाचे मुद्दे

• • • भविष्यात येणाऱ्या पैशांपेक्षा हा व्यवसाय आता त्यांच्याकडे असलेल्या पैशाबद्दल विचार करण्यास प्राधान्य देईल या संकल्पनेवर आधारित आहे. भविष्यात हातात पैसे कमी असले तरी काही फरक पडत नाही कारण सध्याच्या पैशाची किंमत ही व्यवसाय विस्ताराची गुरुकिल्ली आहे.
    • पैशामुळे निश्चितच चक्रवाढ व्याज मिळते आणि म्हणून ते एका वर्षा पूर्वीपेक्षा आजचे अधिक मूल्य जोडते.
    • TVM सूत्र सध्याचे पेमेंट, भविष्यातील मूल्य, वेळ आणि व्याज टक्केवारी विचारात घेते.
    • प्रत्येक वेळेच्या स्लॉटसाठी कंपाऊंडिंग पीरियड्सची एकूण संख्या ही पैशाच्या वेळेचे मूल्य निश्चित करण्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहे.