સરકારી કર્મચારી ભારતમાં વ્યવસાય ચલાવી શકે છે?

આપણે બધા જાણીએ છીએ કે ભારતમાં સરકારી નોકરી એ ઇચ્છિત પોસ્ટ છે અને યુવાનોમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય છે. એક સારો વ્યાવસાયિક વિકલ્પ છે. તે તમને તમારા દેશની સેવા કરવાની તક આપે છે અને રોજગાર સ્થિરતા પ્રદાન કરે છે. આ કાર્યો સેવા દરમ્યાન અને નિવૃત્તિ પછી તમને સ્વસ્થ અને ચિંતા મુક્ત જીવન જીવવા માટે મદદ કરે છે. 

સરકારી સેવામાં કોઈ પણ પદ પર અને હોદ્દો હોય છતાં, કેટલાક ફાયદા સામાન્ય રીતે ઉપલબ્ધ હોય છે. તેઓ તે કારકિર્દી મેળવવા માટે સખત સંઘર્ષ કરે છે, સખત સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ અને શિક્ષણ માંથી પસાર થાય છે.

શું તમને નથી લાગતું કે સરકારી કર્મચારી વિશિષ્ટ છે? શું સરકારી કર્મચારી ભારતમાં અન્ય ખાનગી વ્યવસાય કરી શકે છે?

સરકારી કર્મચારી કોણ છે?

આપણે પહેલા સમજવું જોઈએ કે કોણ છે આ લોકો જે 'સરકારી કર્મચારી ' અથવા 'સરકારી સેવક' વર્ગના અંતર્ગત આવે છે.

સીસીએસ (સીસીએ) ના નિયમો 2 (h) મુજબ, સરકારી કર્મચારી એટલે તે વ્યક્તિ જે-

1) કોઈ સેવાનો સભ્ય છે અથવા તે સંઘ હેઠળ સિવિલ હોદ્દો ધરાવે છે, અને તેમાં વિદેશી સેવા પરના કોઈપણ વ્યક્તિનો સમાવેશ થાય છે અથવા જેમની સેવાઓ રાજ્ય સરકાર, અથવા સ્થાનિક અથવા અન્ય સત્તાના નિકાલ પર અસ્થાયી રૂપે મૂકવામાં આવે છે.

2) કોઈપણ સેવાનો સભ્ય છે અથવા રાજ્ય સરકાર હેઠળની સિવિલ પોસ્ટ ધરાવે છે અને જેની સેવાઓ  અસ્થાયીરૂપે કેન્દ્ર સરકાર પાસે મૂકવામાં આવે છે.

3) કોઈપણ સ્થાનિક અથવા અન્ય અધિકારીની સેવામાં છે અને જેની સેવાઓ અસ્થાયી રૂપે સરકાર સાથે રાખવામાં આવે છે.

તેથી મૂળભૂત રીતે, રાજ્ય અથવા કેન્દ્ર સરકારમાં સેવાનો સભ્ય અથવા સિવિલ હોદ્દો ધરાવતા કોઈપણ વ્યક્તિ અથવા સ્થાનિક અધિકારીઓને સરકારી કર્મચારી કહેવામાં આવે છે.

સરકારી કર્મચારીઓ પર પ્રતિબંધ કેમ 

હવે આ સમજવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે સરકારી કર્મચારીઓ કયા હોદ્દા પર છે અને તેમની પ્રાસંગિકતા શું છે. ગંભીર સમસ્યાઓ ન થાય ત્યાં સુધી કોઈ પણ પ્રતિબંધ ઉઢતો નથી.

કોઈપણ રાજ્ય અથવા દેશ માટેની સરકાર દેશના શાસન માટે અને જમીનના વહીવટી, કાયદાકીય, કારોબારી કાર્યોની દેખરેખ માટે નિમણૂક કરવામાં આવે છે. ભારત, લોકશાહી રાષ્ટ્ર હોવાને કારણે, તેની સરકાર ‘લોકો દ્વારા અને લોકો માટે’ છે. સરકારને તેના ભંડોળ દેશના લોકો પાસેથી મળે છે જે તેમની આવક પર કર ચૂકવે છે. પ્રત્યક્ષ કર અને પરોક્ષ કર સરકાર માટે આવકનો મોટો સ્રોત છે.

ઉપરાંત, સરકારી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને વિકાસ માટેની યોજનાઓ, બેંકિંગ પ્રોજેક્ટ્સ માટેના વિવિધ બોન્ડ યોજનાઓ દ્વારા ભંડોળ ભેગુ કરે છે. તેઓ તેનો ઉપયોગ રાષ્ટ્રના આર્થિક અને સામાજિક વિકાસ, જનહિત માટે કરે છે.

સરકારી કર્મચારીઓની પ્રવૃત્તિઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવું કેમ મહત્વ રાખે છે?

આ બધું સાર્વજનિક ધન છે અને સરકાર તેનો ઉપયોગ કરેલા દરેક પૈસા માટે જનતાને જવાબદાર છે.

બજેટ સરકારી ખર્ચ અને આવકના અંદાજ અંગેનો ખ્યાલ આપે છે. તમારી નીતિઓ મેળવવા માટે તમારા કર્મચારીઓને પૂરા પાડવામાં આવેલ જ્ઞાન, શિક્ષણ અને નાણાંનું કડક સંચાલન કરવું જરૂરી છે.

● જવાબદારી - રોકાણ અથવા કર દ્વારા સરકારને પૂરા પાડવામાં આવતા પૈસા માટે દરેક લોકો એના ઉપયોગ વિશે ચિંતિત છે. સરકાર સુનિશ્ચિત કરે છે કે તે આ વિશે લોકોને રિપોર્ટ્સ આપે છે. આ હેતુ માટે, નાણાં મંત્રાલયના માર્ગદર્શન હેઠળ દેશના નાણાંની સંભાળ રાખવા માટે પબ્લિક એકાઉન્ટન્ટ્સ, એડમિનિસ્ટ્રેશન અધિકારીઓની નિમણૂક કરવામાં આવે છે.

● રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ચિંતાઓ- અમે અન્ય સેવાઓની સમીક્ષા કરી જે રાષ્ટ્રની સુરક્ષા સાથે સંબંધિત છે. એરફોર્સ, નેવી અથવા આર્મીમાં સરકારી કર્મચારીઓને સખત શિક્ષણ આપવામાં આવે છે અને તેમની પાસે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતી હોઈ શકે છે. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના દૃષ્ટિકોણથી કોઈ પણ કિંમતે માહિતી બહાર આવવી જોઈએ નહીં.

● વિશ્વસનીયતા - આમ સરકારી આર્થિક, વૈજ્ઞાનિક સંશોધન, શૈક્ષણિક, રમતગમત, હિસાબ, દવા, એન્જિનિયરિંગ અથવા અન્ય કોઈપણ ક્ષેત્રમાં કામ કરતા લોકો માહિતીને સુરક્ષિત રાખવાની એક મોટી જવાબદારી છે.સરકારના કાર્યક્રમ વિશે ગુપ્ત માહિતી અને ડેટા સુરક્ષિત હોવો આવશ્યક છે. સરકાર સામાન્ય જનતા વચ્ચે મહત્વપૂર્ણ માહિતી બહાર આવવા નહીં દે. અમે અમારા સંબંધોમાં, અમારા પારિવારિક બાબતોમાં, અમે જે સંગઠન માટે કાર્ય કરીએ છીએ તેની ગુપ્તતા જાળવીએ છીએ. અમે તમારા મોબાઇલ અને સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સનું પણ ગોપનીયતા રાખીએ છીએ તે આખા રાષ્ટ્રની સુરક્ષા સાથે સંબંધિત છે. તેથી સરકાર માટે લોકોની ખુશી અને સામાજિક વિશ્વાસ અને માન્યતા માટે પૂરતા પ્રતિબંધો મૂકવા પડશે..

તેથી, હવે અમે સરકારના કર્મચારીઓ પર આવા પ્રાવધાનો અને પ્રતિબંધોનું કારણ સમજાયું છે. આ સાથે, આગળ વધવું સરળ બનશે.

શું સરકારી કર્મચારી અન્ય કોઈ જગ્યાએ કામ કરવા માટે જોડાઈ શકે છે?

સરકારી કર્મચારી અન્ય કોઈપણ સ્થળે રોજગાર માટેના પદ માટે અરજી કરી શકે છે, અને આવા અરજીઓ રોકી શકાય છે. અથવા સરકાર આવી અરજીઓની મંજૂરી સાથે આગળ વધવા માટે. પદ પરથી રાજીનામું માંગી શકે છે.

આ વિવિધ ઘટકો પર આધારીત છ, જેમ કે સરકાર દ્વારા કર્મચારીને આપવામાં આવતા શિક્ષણ માટે ખર્ચ કરવામાં આવતા રૂપિયા છે, વ્યક્તિ પાસેની રહેલી ગુપ્ત માહિતી. અરજદાર વિકલાંગ વ્યક્તિ અથવા અનુસૂચિત જાતિ અથવા અનુસૂચિત જનજાતિની વ્યક્તિ છે, શું એ વ્યક્તિ કાયમી અથવા અસ્થાયી રીતે કામ કરે છે, વગેરે.

ઉદાહરણ તરીકે, અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિના સરકારી કર્મચારીઓ અથવા અપંગ લોકોને બીજે ક્યાંક રોજગાર મેળવવાની મંજૂરી છે કારણ કે સરકાર તેમને તેમની સંભાવનાથી વંચિત રાખવા માંગતી નથી. જો કે, આ રોજગાર વિશે છે. શું વ્યવસાય માટે સમાન નિયમ લાગુ પડે છે?

શું સરકારી કર્મચારીઓ સેવા દરમ્યાન ખાનગી વ્યવસાય કરી શકે છે?

સરકારી કર્મચારીઓને અન્ય ખાનગી વ્યવસાય કરવાની મંજૂરી ન આપવી’, સરકાર દ્વારા લાદવામાં આવેલા ઘણાબધા પ્રતિબંધોમાંનો એક છે.

ધંધામાં મૂડી રોકાણો અને જોખમોનો ભાર હોય તેવું લાગે છે, પરંતુ તેઓ કહે છે, ‘વધુ જોખમ, વધુ વળતર’ નિયમિત નિયત માસિક આવક કરતા થોડો વધારે કમાવવા માટે, વધુ લોકો હવે વ્યવસાયની તકો તરફ વધુ વળે છે અને બોસ બનવાનું પસંદ કરે છે.

સરકારે પણ વ્યવસાયમાં આ પ્રાથમિકતાઓના પરિવર્તનની અનુભૂતિ કરી છે. અને રાષ્ટ્રની આર્થિક ચિંતાઓને કારણે ભારતમાં સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઘણી અનુદાન અને તકો આપવામાં આવી છે, પરંતુ સરકારી નોકર પોતાનો ધંધો નહીં ચલાવી શકે.

આવા નિયંત્રણો લાદતી વખતે નીચેના ઘટકો ધ્યાનમાં રાખવામાં આવે છે.

નૈતિક અસરો: 

સરકારી કર્મચારીઓથી અપેક્ષા કરવામાં છે કે તે સંપૂર્ણ નિષ્પક્ષતા સાથે લોકો પ્રત્યેની ફરજો નિભાવશે. તેને નૈતિક વ્યવહારો અને સેવા ચાલુ અને બંધ બંને સેવા દ્વારા માર્ગદર્શન આપવું જોઈએ. એ માટે પણ સરકારી કર્મચારી પોતાનો વ્યવસાય ચલાવી શકતો નથી. વ્યવસાયમાં આચારસંહિતાનું પાલન કરવું પડશે. વ્યવસાયનું વહન કરવું તેની પ્રામાણિકતાને અસર કરે છે. તે તેને નૈતિક મૂંઝવણ તરફ દોરી શકે છે જે સ્વીકાર્ય નથી. કાર્ય માટે સ્વતંત્ર અને પક્ષપાત અભિગમની પ્રશંસા કરવામાં આવે છે અને આવશ્યક છે.

જાહેર જવાબદારી:

પહેલેથી ચર્ચા કરાયેલ છે, સરકારી કર્મચારીઓ સરકારને જવાબદાર છે અને બદલામાં, સરકાર જનતા માટે જવાબદાર છે. તેથી કર્મચારી કરે છે તે દરેક કાર્યની કાળજી લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. તેઓ રાષ્ટ્રની સેવા કરશે અને તેના પ્રતિનિધિઓ તરીકે કાર્ય કરશે. તેઓ રાષ્ટ્રની સેવા કરશે અને તેના પ્રતિનિધિઓ તરીકે કાર્ય કરશે. તેમના ખાનગી વ્યવસાયમાં વહન રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની તેમની ફરજોને જોખમમાં મૂકે છે. જેની મંજૂરી આપી શકાતી નથી.

ભ્રષ્ટાચાર :

નૈતિકતા અને નૈતિક મૂલ્યોને છોડી દેવું એ સમાજ કલ્યાણની વિરુદ્ધ છે અને તે તકલીફ તરફ દોરી શકે છે. સરકારી કર્મચારીઓ સંપત્તિ અને જીવનધોરણના ઉત્તમ વલણથી આકર્ષિત થઈ શકે છે. આમ તે ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે અને ગોપનીયતાનો ભંગ કરી શકે છે.

હિત વિવાદ :

કાયદા-નિર્માતાઓ કાયદા ઘડે છે અને લોકોએ તેનું પાલન કરે તેવી અપેક્ષા રાખે છે. દેશમાં મોટાભાગના સરકારી કર્મચારીઓ વિધાનસભ્યોનો ભાગ છે. તેમજ અધિકારીઓના રૂપમાં તેઓ આદેશ આપવા અને નિર્ણય કરવાની સ્થિતિમાં પહોંચાડવા અને સામાન્ય લોકો દ્વારા તેનું પાલન કરવાનું છે તે નક્કી કરવાની સ્થિતિમાં છે. અધિકારીઓ હોવાને કારણે, તેઓ ઓર્ડર આપવાની સ્થિતિમાં હોય છે અને સામાન્ય લોકો દ્વારા અનુસરવામાં આવે તે માટે નિર્ણય લે છે. બીજી બાજુ, તે સામાન્ય લોકોનો ભાગ છે, જેમ કે નિર્ણયો વ્યક્તિગત માટે રુચિના તકરારનું કારણ બની શકે છે.

તેથી, સરકારી કર્મચારી કે જે ખાનગી વ્યવસાય ચલાવવા માંગે છે, તે પોતાનો વ્યવસાય ચલાવી અને વિકસિત કરી શકશે. તેઓએ 'સરકારી પદ' પરથી રાજીનામું આપવું પડશે.

સેન્ટ્રલ સિવિલ સર્વિસીસ (આચાર) નિયમો, 1964.

પ્રતિબંધિત કાર્ય

સીસીએસ નિયમો, 1964 મુજબ કોઈપણ સરકારી કર્મચારી, સરકારની અગાઉની મંજૂરી વિના,

● કોઈપણ વેપાર અથવા વ્યવસાયમાં સીધા અથવા અપ્રતેયક્ષ રીતે જોડાવા માટે, અથવા

● કોઈ અન્ય રોજગાર માટે કાર્ય કરવું અથવા અન્ય કોઈ વાતચીત કરવી, અથવા

● પસંદ કરેલા ઉમેદવાર માટે અથવા પસંદ કરેલી કાર્યલય માટે કેનવાસ, અથવા

● તેના કોઈપણ કુટુંબના સભ્યો દ્વારા માલિકીની અથવા સંચાલિત કોઈપણ વીમા અથવા કમિશન વ્યવસાય માટે પોર્ટ્રે સપોર્ટ, અથવા

● વ્યવસાયિક હેતુ માટે કંપની અધિનિયમ 201 હેઠળ નોંધણી અથવા નોંધણી કરાવી

કોઈપણ બેંક અથવા કંપની અથવા કોઈપણ જવાબદાર સહકારી મંડળીની નોંધણી અથવા સંચાલન જોડાવવા માટે તેની સત્તાવાર ફરજો કરવા ઉપરાંત અથવા

● કોઈ ખાનગી એજન્સી દ્વારા બનાવવામાં આવેલ કોઈપણ પ્રાયોજિત મીડિયા પ્રોગ્રામમાં જાતે શામેલ થવું, જેમાં વિડિઓ મેગેઝિન શામેલ છે, જ્યાં આ કાર્યક્રમ સત્તાવાર મંજૂરી વગર સરકાર ચલાવે છે. અથવા,

● કોઈપણ ખાનગી અથવા જાહેર સંસ્થા માટે તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા કામ માટેની કોઈપણ ફી સ્વીકારાય નહીં જ્યારે સુધી સરકાર આદેશ ના આપે ,

● તેમને પૂરા પાડવામાં આવેલ સરકારી આવાસમાં કોઈ વ્યવસાય કરવાની મંજૂરી લેવી અથવા તેને મંજૂરી આપો.

અનુમતિપૂર્ણ કાર્ય

સરકારી કર્મચારી, સરકારની અગાઉની મંજૂરી વિના,

● સામાજિક, અથવા સેવાલક્ષી પ્રકૃતિના માનનીય કૃત્યો કરવા અથવા

● પ્રસંગોપાત, સાહિત્યિક, કલાત્મક, અથવા વૈજ્ઞાનિક કાર્ય કરવું, અથવા

● કલાપ્રેમી તરીકે રમતો પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવો, અથવા

● સોસાયટીઝ નોંધણી અધિનિયમ, 1860 હેઠળ નોંધાયેલ સાહિત્યિક, સેવાભાવી અથવા વૈજ્ઞાનિક કાર્ય અથવા રમતો અથવા સાંસ્કૃતિક અથવા મનોરંજન પ્રવૃત્તિઓ માટે લક્ષ્ય ધરાવતા આવા ક્લબ અથવા સંસ્થાની રજીસ્ટ્રેશન, અથવા મેનેજમેન્ટમાં ભાગ લેવા માટે, ચૂંટાયેલા કાર્યાલય ધરાવતા વ્યક્તિઓના કિસ્સા સિવાય, અથવા

જો સરકાર દ્વારા નિર્દેશિત કરવામાં આવે તો તે આવી પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવાનું બંધ કરશે અને પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેતા 1 મહિનાની અંદર સરકારને જરૂરી વિગતો સાથે જાણ કરશે.

કંટ્રોલર અને જનરલ ઓફ ઇન્ડિયા સાથેની ચર્ચાઓમાંથી કેટલાક મંતવ્યો

સામાન્ય કચેરીના સમયની બહાર સરકારી કર્મચારીઓ દ્વારા શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં જોડાવા - સરકાર આવી કોઈ પણ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં જોડાઇને તેના કર્મચારીઓને વધારાના જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા પર પ્રતિબંધ નથી કરતી. જો કે, સમય કાર્યાલય સમય સાથે ટકરાવો જોઈએ નહીં. અને કર્મચારીઓના અપૂર્ણતા તરફ દોરી જવું જોઈએ નહીં. મંજૂરી પહેલા આવા અભ્યાસક્રમોના કાર્યકાળને સરકાર ધ્યાનમાં લે છે.

શ્રમદાન પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવો - સરકાર દ્વારા ફક્ત સરકારી વિભાગો અથવા ભારત સેવક સમાજ દ્વારા આયોજિત શ્રમદાન પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવાની મંજૂરી છે. ઉપરાંત, આવી ભાગીદારી કર્મચારીની સત્તાવાર ફરજો સાથે ટકરાતી નથી.

એઆઈઆર કાર્યક્રમોમાં ભાગીદારી - એક સરકારી કર્મચારી સાહિત્યિક, કલાત્મક, વૈજ્ઞાનિક પ્રકૃતિ પરના કોઈપણ પ્રસારણોથી સંબંધિત આકાશવાણીના કાર્યક્રમોમાં ભાગ લઈ શકે છે અને તે માટે માન-સન્માન પણ મેળવી શકે છે. જો કે, જ્યાં આવા કાર્યક્રમો માટે મંજૂરી જરૂરી છે, ત્યાં માન-સન્માનની પ્રાપ્તિ માટે મંજૂરી પણ આવશ્યક છે.

માન્ય યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા લેવામાં આવતી પરીક્ષાઓ માટે પાર્ટ ટાઇમ ઉમેદવારો- તે પ્રતિબદ્ધતા માન્ય છે ત્યાં સુધી તે પ્રકૃતિમાં આકસ્મિક છે.

ઓફિસના સમય પછી પાર્ટ-ટાઇમ રોજગાર - જો કર્મચારીની કાર્યક્ષમતાની ચિંતાને કારણે આવી રોજગાર કચેરીના કલાકો પછીની હોય, તો પણ સરકાર દ્વારા તેને મુક્તપણે મંજૂરી નથી. જો કે, આ પ્રસંગોપાત હોય, તો સરકાર તેના માટે મંજૂરી આપી શકે છે.

સિવિલ ડિફેન્સ સર્વિસમાં જોડાઓ - સિવિલ ડિફેન્સ સર્વિસ એ કોઈ પણ સંસ્કારી સમાજનો એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. મહત્વપૂર્ણ ભાગ. સરકાર સ્વેચ્છાએ આવી ભાગીદારીની મંજૂરી આપી શકે છે અને તે આ માટે જરૂરી સુવિધાઓ પણ પૂરી પાડે છે. જો કે, મુખ્ય હોદ્દા પરની વ્યક્તિઓ આ પ્રકારની ભાગીદારીમાં જવા માટે મંજૂરી નથી.

સારાંશ માટે

તેથી, કાયદાના ઉપરોક્ત મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં લેતા, તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે સરકારી કર્મચારીઓ ઉપરોક્ત નિયમો અને તેમની રોજગારની શરતોનું સખતપણે પાલન કરે નહીં તો, તે દંડ અને નોકરી અને પ્રતિષ્ઠાને પણ ગુમાવી શકે છે. વૈકલ્પિક રીતે, તેઓ નિયમો અને નિયમનો અનુસાર તેમની સરકારી નોકરીમાંથી રાજીનામું આપી શકે છે.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)

 1. શું સરકારી કર્મચારીઓ કૃષિ ક્ષેત્રે કામ કરી શકે છે?

હા, સરકારી કર્મચારી કૃષિ કાર્યમાં ભાગ લઈ શકે છે પરંતુ તેની પોતાની જમીન હશે. તેની ખાતરી કરવી આવશ્યક છે કે આ કાર્ય તેની ફરજને કોઈપણ રીતે અસર કરશે નહીં.

2. શું સરકારી કર્મચારી કોઈ કંપનીનો ડિરેક્ટર અથવા ભાગીદારી ફર્મમાં ભાગીદાર હોઈ શકે?

સરકારી કર્મચારી કોઈ ખાનગી કંપનીમાં ડિરેક્ટરશીપ રાખી શકે છે જો કે તે કંપનીની નિયમિત વ્યવસ્થાપન પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ થઈ શકતો નથી. આથી, તે કંપનીનો નોન-એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર બની શકે છે. ઉપરાંત, તે ભાગીદારી ફર્મમાં નિષ્ક્રિય પાર્ટનર બની શકે છે.

3. શું સરકારી કર્મચારી ચૂંટણી લડી શકે છે?

સીસીએસ (આચાર) નિયમો 1964 મુજબ કેન્દ્ર સરકારના સિવિલ કર્મચારીઓને કોઈપણ વિધાનસભા કે સ્થાનિક સત્તાધિકારીઓ માટે ચૂંટણી લડવાની મનાઈ છે.

4. નિયમો વિરુદ્ધ કાર્ય કરવા માટે શું દંડ છે?

સરકારી કર્મચારીને સેવા આચરણના નિયમોનું કડક પાલન કરવું જરૂરી છે અને જો કોઈ ઉલ્લંઘન કરે તો તે વ્યક્તિને તેની સ્પષ્ટતા રજૂ કરવાનું કહેવામાં આવે છે.  તપાસ બાદ જો દોષી ઠેરવવામાં આવે તો નિવૃત્તિ લાભો પરત ખેંચવાની સાથે તેની સેવા સમાપ્ત કરવા માટે જવાબદાર છે.

5. શું કોઈ સરકારી કર્મચારીને શેર બજારમાં વેપાર કરવાની અનુમતિ છે?

હા. સરકારી કર્મચારી રજિસ્ટર્ડ બ્રોકર દ્વારા શેર બજારમાં વેપાર કરી શકે છે. તે આઈપીઓમાં પણ રોકાણ કરી શકે છે પરંતુ તે શેર બજારમાં ઇન્ટ્રાડે ટ્રેડ અથવા સટ્ટાકીય પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લઈ શકતો નથી જે તેની સત્તાવાર સ્થિતિને શરમજનક બનાવી શકે છે.