જુલાઇ 2017 થી લાગુ કરાયેલ, ગૂડ્સ એંડ સર્વિસિસ ટેક્સ (જીએસટી) ભારતમાં કરાયેલી સૌથી મોટી પરોક્ષ કર સુધારા છે. ‘એક રાષ્ટ્ર, એક કર’ પહેલ હેઠળ જીએસટીએ કેન્દ્ર અને રાજ્યો દ્વારા લેવામાં આવતા વિવિધ કર જેવા કે સેન્ટ્રલ એક્સાઈઝ, સર્વિસ ટેક્સ, સ્ટેટ વેટ, એન્ટ્રી ટેક્સ, લક્ઝરી ટેક્સ, વગેરેનો સ્વીકાર કર્યો હતો. બહુવિધ પરોક્ષ વેરાને એક ધોરણ કર સાથે બદલીને કાગળની કામગીરીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે, જેનાથી કરદાતાનો ભાર સીધો ઓછો થાય છે. આ લેખમાં, જીએસટી પ્રત્યેની તમારી જાગૃતિ વધારવા માટે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ ચિંતાઓ અને નિયમોને પ્રકાશિત કરવામાં આવી છે.
જીએસટી ની નોંધણી ક્યારે જરૂરી છે?
કોઈપણ વ્યવસાય કે જે નીચે ની સૂચિ વર્ગોમાં આવે છે તેના માટે જીએસટી ની નોંધણી: ફરજિયાત પણે જરૂરી છે
- ઇ-કોમર્સ વ્યવસાયો, તેમના ટર્નઓવરને ધ્યાનમાં લીધા વિના.
- રૂ .20 લાખ અને તેથી વધુના વાર્ષિક ટર્નઓવર સાથેના આંતર-રાજ્ય વ્યવસાયો.
- ઉત્તર પૂર્વ, ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ પ્રદેશ અને જમ્મુ-કાશ્મીરના વિશેષ કેટેગરીનાં રાજ્યો માટે રૂ. ૧૦ લાખના ટર્નઓવર સાથે આંતર-રાજ્ય વ્યવસાયો.
ગૂડ્સ એંડ સર્વિસિસ ટેક્સ આઇડેન્ટિફિકેશન નંબર (GSTIN) ઈનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ મેળવવા માટે જરૂરી છે. તે એક અનોખો ૧૫ આંકડા નો નંબર છે જે જીએસટી હેઠળ નોંધાયેલા દરેક કરદાતાને આપવામાં છે અને જીએસટી ટેક્સ સિસ્ટમ પર તમને રજૂ કરે છે. તમારી નોંધણી પૂર્ણ થઈ જાય તે પછી જ તમને એક જીએસટીઆઇએન (GSTIN) સોંપવામાં આવે છે. ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ માટે કોણ દાવો કરી શકે છે:
- એવા વ્યવસાય જેમની પાસે જીએસટીઆઇએન હોય, તેના વાર્ષિક ટર્નઓવરને ધ્યાનમાં લીધા વિના
- વિવિધ રાજ્યોમાં બહુવિધ ધંધાના કિસ્સામાં, અલગ નોંધણીઓ ફરજિયાત છે.
- કોઈ પણ કરપાત્ર વ્યક્તિ કે જે કરપાત્ર વસ્તુ ની સપ્લાય કરે છે
- કરપાત્ર સપ્લાય કરતી એક બિન-નિવાસી કરપાત્ર વ્યક્તિ.
- જે લોકોને વિપરીત (રિવર્સ ) ચાર્જ હેઠળ કર ચૂકવવો જરૂરી છે.
જીએસટી માટે કેવી રીતે ઓનલાઇન નોંધણી કરશો?
ઓનલાઇન જીએસટી ભરવું હવે એક ખૂબ જ સરળ પ્રક્રિયા બની ગઈ છે. પ્રારંભ કરવા માટે, નીચેના દસ્તાવેજો જોશે:
- પાન કાર્ડ
- આધાર કાર્ડ
- વ્યવસાય નોંધણીનું પ્રમાણપત્ર
- સંસ્થાપન નું પ્રમાણપત્ર
- બેંક ખાતાનું સ્ટેટમેંટ
- ડિજિટલ હસ્તાક્ષર
જીએસટી ની ઓનલાઇન નોંધણી પ્રક્રિયા પ્રારંભ કરવા માટે આ પગલાંને અનુસરો:
- બ્રાઉઝર ખોલો અને જીએસટી પોર્ટલ વેબસાઇટ ને ઓપન કરો ( www.gst.gov.in )
- ‘New User’ લૉગઇન ને સિલેકટ કરો
- તમારા વ્યવસાય માટે આવશ્યક જીએસટી ફોર્મ પસંદ કરો.
- બધી વિગતો ભરો અને જીએસટી ફોર્મ સબમિટ કરો.
- કેટલાક દસ્તાવેજો ને ફોર્મ સાથે અપલોડ કરવાના થશે.
- પૂર્ણ થઈ ગયા પછી, એક એપ્લિકેશન સંદર્ભ નંબર (ARN) આપમેળે જનરેટ થશે.
ARN (એઆરએન) એક અસ્થાયી નંબર છે જે તમને જ્યાં સુધી GSTIN નંબર ના મળે ત્યાં સુધી માન્ય છે , તમે ARN (એઆરએન) નો ઉપયોગ પોર્ટલ પર તમારા એપ્લિકેશન (અરજી) ની સ્થિતિ જાણવા માટે કરી શકો છો. એકવાર તમારી એપ્લિકેશન (અરજી) મંજૂર થઈ જાય પછી, GSTIN જનરેટ થશે જેનો ઉપયોગ તમે ભવિષ્યના લૉગઇન માટે કરી શકશો.
- પાસવર્ડ તમારા નોંધાયેલા ઇમેઇલ સરનામાં પર મોકલવામાં આવશે, ઇમેઇલ ખોલો અને લિંકને અનુસરો.
- તમને જીએસટી પોર્ટલ લૉગઇન પેજ પર રીડાયરેક્ટ કરવામાં આવશે.
- ઓળખપત્રો દાખલ કરો અને તમારા ઇમેઇલ સરનામાં પર મોકલેલા પાસવર્ડનો ઉપયોગ કરો.
- એકવાર પ્રવેશ મળ્યા પછી, જો જરૂરી હોય તો તમે તમારો યુઝર ID અને પાસવર્ડ બદલી શકો છો.
તમારી જીએસટી એપ્લિકેશનની સ્થિતિને કેવી રીતે ટ્રેક કરવી?
એકવાર તમે જીએસટી માટે નોંધણી કરાવી લો, પછી તમે તમારી એપ્લિકેશનની સ્થિતિને જુદી જુદી રીતે ટ્રેક કરી શકો છો, તેમાંથી કેટલાક રસ્તા નીચે મુજબ છે.
જીએસટી પોર્ટલ પર એપ્લિકેશન સ્થિતિ તપાસવી
જીએસટી પોર્ટલ તમારી એપ્લિકેશનની સ્થિતિને અપડેટ કરે છે.
- વેબસાઇટ ખોલો અને લૉગઇન કરો.
- હવે દર્શાવેલ લિસ્ટ માંથી ‘Registration’ સિલેકટ કરો
- હવે ‘Services’ સિલેકટ કરો, ત્યારબાદ ‘Track Application Status’ દેખાવું જોઈએ
તમારી એપ્લિકેશનની વર્તમાન સ્થિતિ પ્રદર્શિત થવી જોઈએ. નીચે આપેલ એપ્લિકેશન સ્થિતિ ના વિવિધ પ્રકારો છે, જેને તમારે જાણી લેવા જોઈએ:
- ARN Generated - નોંધાયેલ એપ્લિકેશન સબમિટ કરવા પર ટેમ્પરરી રેફ્રન્સ નંબર (TRN) ની સ્થિતિ.
- Pending for processing - રજિસ્ટર્ડ એપ્લિકેશન સફળતાપૂર્વક ફાઇલ થઈ.
- Provisional - GSTIN ની સ્થિતિ, જય સુધી રજિસ્ટર્ડ એપ્લિકેશનને મંજૂરી ન મળે ત્યાં સુધી (કેઝ્યુઅલ કરદાતા માટે) ચાલન બનાવવાની શરૂઆત કરવામાં આવે છે .
- Pending for validation - ARN જનરેટ ના થાય ત્યાં સુધી નોંધાયેલ એપ્લિકેશન સબમિટ કરવા પર.
- Validation Error - ARN જનરેટ થાય પેહલા સબમિટ કરેલી રજિસ્ટર્ડ એપ્લિકેશન ની માન્યતા નિષ્ફળ જય તો
જીએસટી પોર્ટલ પર લૉગઇન કર્યા વિના એપ્લિકેશન ની સ્થિતિ કી રીતે તપાસવી
જો તમે જીએસટી પોર્ટલમાં લૉગઇન કર્યા વિના તમારી અરજી સબમિટ કરી હોય, તો હજી પણ તમે ARN નો ઉપયોગ કરીને સ્થિતિને ટ્રેક કરી શકો છો.
- જીએસટી પોર્ટલ ખોલો, હવે ‘Registration’ સિલેકટ કરો , ત્યારબાદ ‘Services’ પર ક્લિક કરો.
- હવે તમને ‘Track Application Status’ ઓપ્શન દેખાશે, તેને સિલકેટ કરો.
- સિલકેટ કર્યા પછી, ‘Track Application with ARN’ ઓપ્શન ને સિલેકટ કરો.
- ત્યાં એક આડી કૉલમ દેખાશે જેમાં તમારો ARN દાખલ કરવાનો રહેશે.
- તમારા ઈમેલ સરનામા પર મોકલવામાં આવેલો ARN દાખલ કરો.
- ત્યારબાદ Captcha કોડ દાખલ કરો અને 'Search' પર ક્લિક કરો.
જીએસટી પ્રમાણપત્ર કેવી રીતે ડાઉનલોડ કરવું?
જીએસટી પ્રમાણપત્ર એ બધા કરદાતા ઓ ને આપવામાં આવે છે કે જે જીએસટી હેઠળ નોંધાયેલા હોય. આ પ્રમાણપત્ર કરદાતા ના વ્યવસાય ની જગ્યા પર દર્શાવવું જરૂરી છે. જીએસટી પ્રમાણપત્ર ડાઉનલોડ કરવાની રીત નીચે મુજબ છે:
- પોર્ટલ પર લૉગઇન કરો (www.gst.gov.in)
- હવે ‘Services’ સિલેકટ કરો, ત્યારબાદ ‘User Services’ સિલકેટ કરો.
- હવે તમને ‘View/Download Certificate’ નું ઓપ્શન દેખાશે
- ડાઉનલોડ લિંક પર ક્લિક કરીને ફાઇલ ને સેવ કરો.
જીએસટી પ્રમાણપત્રની માન્યતા
જીએસટી રજિસ્ટ્રેશન ની શરણાગતિ અથવા તો જીએસટી ઓથોરિટી દ્વારા તેને રદ કરવા માં ન આવે ત્યાં સુધી નિયમિત કરદાતાને અપાયેલ જીએસટી પ્રમાણપત્ર સમાપ્ત થતું નથી. કેઝ્યુઅલ કરદાતા અથવા બિન-નિવાસી કરદાતાના કિસ્સામાં, પ્રમાણપત્રની માન્યતા મહત્તમ ૯૦ દિવસની હોય છે. તેની માન્યતા અવધિના અંતે તેને વધારી અથવા નવીનીકરણ કરાવી શકાય છે.
જીએસટી પ્રમાણપત્રમાં ફેરફારના કિસ્સામાં
જો જીએસટી નોંધણી પ્રમાણપત્ર માં કોઈપણ માહિતી ખોટી હોય, તો કરદાતા જીએસટી પોર્ટલ પર સુધારાની અરજી ની શરૂઆત કરી શકે છે. આ સુધારાને ટેક્સ અધિકારીઓ દ્વારા મંજૂરીની જરૂર રહેશે. જીએસટી નોંધણી પ્રમાણપત્રમાં આવા કેટલાક ફેરફારો માન્ય છે:
- PAN માં ફેરફાર કર્યા વિના, વ્યવસાયના કાયદાકીય નામમાં ફેરફાર.
- વ્યવસાયના મુખ્ય સ્થાન માં પરિવર્તન.
- વ્યવસાયના વધારાના બીજા સ્થળોમાં ફેરફાર (રાજ્યની અંદર ના પરિવર્તન સિવાય).
- વ્યવસાયિક ભાગીદારો, મેનેજિંગ ડિરેક્ટર, ટ્રસ્ટી મંડળ, સીઈઓ અથવા સમકક્ષ વ્યક્તિ ઓના ઉમેર અથવા નિકાલ ના ફેરફારો.
એકવાર સુધારેલી અરજી મંજૂર અથવા નામંજૂર થાય, ત્યારે તમને SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા સૂચના પ્રાપ્ત થશે. આ ઉપરાંત, સુધારેલ વિગતો સાથે સુધારેલી નોંધણીનું પ્રમાણપત્ર ડાઉનલોડ કરવા માટે ઉપલબ્ધ રહેશે.
