હીરાનો વેપાર

હીરાનો વ્યવસાય કેવી રીતે શરૂ કરવો 

રત્ન અને ઝવેરાત ક્ષેત્ર ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે દેશના જીડીપીમાં આશરે ટકા અને ભારતના કુલ વેપાર નિકાસમાં ૧ ટકા ફાળો આપે છે. તે મિલિયનથી વધુ લોકોને રોજગારી આપે છે, જેસુધીમાં મિલિયન સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. સૌથી ઝડપથી વિકસતા ક્ષેત્રોમાં એક નિકાસ અને મજૂર છે. વૃદ્ધિ અને મૂલ્યવર્ધનની સંભાવનાના આધારે સરકારે રત્ન અને ઝવેરાત ક્ષેત્રને નિકાસ પ્રમોશનના હબ તરીકે જાહેર કર્યું. આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ‘બ્રાન્ડ ઈન્ડિયા’ ને પ્રોત્સાહન આપવા, રોકાણને વેગ આપવા અને તકનીકી અને કુશળતા સુધારવા માટે સરકારે તાજેતરમાં વિવિધ પગલાં લીધા છે.ઓછા ખર્ચ અને ઉચ્ચ કુશળ કામદારોની ઉપલબ્ધતાને કારણે ભારત વૈશ્વિક ઝવેરાત બજારનું કેન્દ્ર માનવામાં આવે છે. ભારત હીરા માટેનું વિશ્વનું સૌથી મોટું કટીંગ અને પોલિશિંગ કેન્દ્ર છે, તેમજ સરકારી નીતિઓ દ્વારા કટીંગ અને પોલિશિંગ ઉદ્યોગ દ્વારા પણ સપોર્ટ કરાયો છે. ઉપરાંત, જેમ એન્ડ જ્વેલરી એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ (જીજેઈપીસી) અનુસાર, ભારત વિશ્વના પોલિશ્ડ હીરાના 75 ટકા હિસ્સાની નિકાસ કરે છે. દેશના વિદેશી વિનિમય કમાણી (એફઇઇ) માં ભારતના જેમ્સ અને જ્વેલરી ક્ષેત્રનો મોટો ફાળો છે. નિકાસ માટે સરકારે આ ક્ષેત્રને મજબૂત ક્ષેત્ર તરીકે જોયું છે. ભારત સરકાર હાલમાં આ ક્ષેત્રમાં 100 ટકા વિદેશી રોકાણ (એફડીઆઈ) ને સ્વચાલિત રીતે મંજૂરી આપે છે. આ ક્ષેત્રમાં 64 મિલિયનથી વધુ લોકો રોજગારી આપે છે, જે 2020 સુધીમાં 2.23 મિલિયન સુધી પહોંચવાની ધારણા છે.

બજારનું કદ

ભારતના જેમ્સ અને જ્વેલરી ક્ષેત્ર વિશ્વનો સૌથી મોટો ક્ષેત્ર છે, જે વૈશ્વિક ઝવેરાત વપરાશમાં 29 ટકા છે. આ ક્ષેત્રમાં 300,000 થી વધુ રત્ન અને ઘરેણાં ખેલાડીઓ છે. 2019-2023 વચ્ચે તેનું માર્કેટ 103.06 અબજ યુએસ ડલર વધશે. 2019 માં, ભારતની સોનાની માંગ 690.4 ટન પર પહોંચી ગઈ. નાણાકીય વર્ષ 19 માં ભારતની જેમ્સ અને જ્વેલરીની નિકાસ 29.01 અબજ ડોલર રહી હતી. આ જ સમયગાળા દરમિયાન, ભારતે 18.66 અબજ ડોલરના કટ અને પોલિશ્ડ હીરાની નિકાસ કરી, જે કુલ રત્ન અને ઝવેરાતની નિકાસમાં 64 ટકા છે. નાણાકીય વર્ષ 19 માં ભારતે 24.01 અબજ ડોલરના રત્ન અને ઝવેરાતની આયાત કરી હતી. રત્ન અને ઝવેરાતનાં સૌથી મોટા નિકાસકારોમાં ભારત એક છે અને દેશના વિદેશી વિનિમય ભંડારમાં તેનો મોટો ફાળો હોવાથી ભારતીય અર્થતંત્રમાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવી છે. ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (જીએસટી) ભારતની સોનાની માંગને આગળ વધારશે.

રોકાણ / વિકાસ

પશ્ચિમી જીવનશૈલીને અપનાવવાથી રત્ન અને ઝવેરાતનાં ક્ષેત્રમાં ગ્રાહકોની પસંદગીઓમાં ફેરફાર જોવા મળ્યો છે. ગ્રાહકો નવી ડિઝાઇન અને જ્વેલરીની જાતોની માંગ કરી રહ્યા છે અને બ્રાન્ડેડ ઝવેરીઓ તેમની અસંખ્ય પ્લેયર્સને બદલે તેમની બદલાતી માગણીઓ પૂર્ણ કરવામાં સફળ થયા છે. વળી, માથાદીઠ આવકમાં વધારો થવાના કારણે જ્વેલરીના વેચાણમાં વધારો થયો છે કારણ કે તે ભારતમાં યથાવત્ સ્થિતિનું પ્રતીક છે.

એપ્રિલ 2000 થી માર્ચ 2020 સુધીમાં, હીરા અને સોનાના આભૂષણોમાં સંયુક્ત વિદેશી સીધા રોકાણ (એફડીઆઇ) માં 1.17 અબજ યુએસ ડોલરનો વધારો થયો છે.આ ઉદ્યોગમાં કેટલાક મોટા રોકાણોની સૂચિ નીચે આપેલ છે.એપ્રિલ 2020 માં, ભારતીય બજારના મોટાભાગના ખેલાડીઓ, મલબાર ગોલ્ડ, તનિષ્ક અને જોયલુકસે અક્ષય તૃતીયા માટે નલાઇન ઝવેરાત ઓફર કર્યા. પીસી જ્વેલર્સ, પી.એન.જી. જ્વેલર્સ અને પોપી એન્ડ સન્સ (વીઆર) નો અનુભવ. ગ્રાહકે વીઆર હેડસેટ પહેરવો પડે છે, જેના દ્વારા તેઓ કોઈપણ ઘરેણાં પસંદ કરી શકે છે, જુદી જુદી એંગલોથી જોઈ શકે છે અને જટિલ ડિઝાઇન જોવા માટે ઝૂમ ઇન કરી શકે છે.

સરકારી પહેલ

ભારત સરકારે સોનાના આભૂષણ અને કલાકૃતિઓ માટે હલમાર્કિંગ ફરજિયાત કરી દીધી છે. અમલીકરણ માટેની અંતિમ તારીખ એક વર્ષ એટલે કે જાન્યુઆરી 2021 સુધી છે. કેન્દ્રીય બજેટ 2019-20 અનુસાર, રત્ન અને ઝવેરાત, ચામડાના માલના કિસ્સામાં નોકરી માટેનો જીએસટી દર 18 ટકાથી વધારીને 5 ટકા (ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (આઇટીસી) ને બાદ કરતા 5 ટકા) કરવામાં આવ્યો છે. બ્યુરો ફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (બીઆઈએસ) એ જાન્યુઆરી 2018 થી ભારતમાં સોના માટેના હલમાર્કિંગ ધોરણમાં સુધારો કર્યો છે. ગોલ્ડ જ્વેલરી હોલમાર્કમાં હવે બીઆઈએસ સિમ્બોલ, કેરેટ અને ફિટનેસમાં શુદ્ધતા તેમજ યુનિટની ઓળખ અને જ્વેલરની ઓળખ હશે. હેતુ સોનાના દાગીનાની ગુણવત્તા તપાસવાનો છે. રત્ના અને ઝવેરી નિકાસ પ્રમોશન કાઉન્સિલ (જીજેઈપીસી) એ નવી મુંબઈના ઘનસોલી ખાતે 2 સૌથી વધુ એકરની ક્ષમતાવાળા ભારતમાં સૌથી મોટો ઝવેરાત પાર્ક સ્થાપવા માટે મહારાષ્ટ્ર દ્યોગિક વિકાસ નિગમ (એમઆઈડી) સાથે સમજૂતી પત્ર (એમઓયુ) કર્યો છે. 500-10,000 ચોરસ ફૂટના વિવિધ કદના 5000 ઘરેણાં એકમો. કુલ રોકાણ રૂ. 13,500 કરોડ (યુ.એસ. 2.09 અબજ) છે. ગોલ્ડ મુદ્રીકરણ યોજના વ્યક્તિઓ, ટ્રસ્ટીઓ અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સને બેન્કોમાં સોનું જમા કરવામાં અને વળતરમાં વ્યાજ મેળવવા માટે સક્ષમ બનાવે છે.

આગામી વર્ષોમાં, મોટા રિટેલરો / બ્રાન્ડ્સનો વિકાસ રત્ન અને ઝવેરાત ક્ષેત્રના વિકાસમાં નોંધપાત્ર ફાળો આપશે. સ્થાપિત બ્રાન્ડ્સ સંગઠિત બજારને માર્ગદર્શન આપી રહી છે અને તેમના વિકાસની તકો છે. સંગઠિત ખેલાડીઓની વધતી પહોંચ ઉત્પાદનો અને ડિઝાઇનની દ્રષ્ટિએ વિવિધતા પ્રદાન કરે છે. 2021-22 સુધીમાં, દાગીનાના નલાઇન વેચાણ માટે દંડ 1-2 ટકા થશે. ઉપરાંત, સોનાની આયાત પરના નિયંત્રણો હળવા કરવાથી ઉદ્યોગને વેગ મળે તેવી સંભાવના છે. ઓછા ખર્ચે સોનાની ધાતુની લોન ફરી શરૂ થવા અને નીચા સ્તરે સોનાના ભાવની ઉપલબ્ધતા અને સ્થિરતામાં ઝવેરીઓ ટૂંકાથી મધ્યમ ગાળામાં તેમનું પ્રમાણ વધારશે તેવી અપેક્ષા છે. ઉદ્યોગમાં તાજેતરના હકારાત્મક વિકાસથી ઝવેરાતની માંગમાં નોંધપાત્ર ટેકો પૂરો પાડવાની અપેક્ષા છે,જો તમને ખરેખર હીરા ઉદ્યોગમાં રસ છે અને તેના માટે ઉત્સાહ છે, તો શરૂઆતથી જ તમારા પોતાના વ્યવસાયની શરૂઆત કરવી સરળ રહેશે. અન્ય લોકો પ્રત્યે તમે જે સહાય કરો છો તેનાથી તમારે વધુ ભેદભાવ કરવો પડશે

મૂળભૂત વ્યવસાય વિકલ્પો શું છે?

જો નવા શિખાઉ લોકો અમેઝિંગચાઈએ પહોંચે અને અગાઉના કામના અનુભવ અને યોગ્ય મૂડી વિના એકાધિકારીઓ બનવાની સંભાવના ન હોય તો અમે નીચે આપેલા વિકલ્પોની ઓફર કરીએ છીએ:

સર્જક બનો 

આવશ્યક કુશળતા, ઇચ્છા અને પ્રયત્નોથી તમે હીરા ઉદ્યોગમાં ઉત્પાદક તરીકે ઉચ્ચ ગુણવત્તાની તકનીકી વિના પણ પ્રારંભ કરી શકો છો. તમે નીચા ભાવે ખરબચડી, રેશમી રત્ન ખરીદી શકો છો અને પોલિશ કર્યા પછી ચા ભાવે વેચી શકો છો.

વેપારી / પુનર્વિક્રેતા બનો.  

આ કિસ્સામાં, ઓછા ખર્ચે રત્ન માટે બજાર પસંદ કરવું અને નક્કર ક્ષેત્ર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું વધુ સારું છે. છૂટક રત્ન વેચાણ, તમારી પાસે સારી આવકની સંભાવના છે. જો કે, ધ્યાનમાં રાખો કે કટરની વ્યાવસાયિક સેવાઓ આવશ્યક રહેશે. આ ઉપરાંત, વેપારની સ્થાપનામાં થોડો સમય લાગી શકે છે.

દલાલ બનો.  

જ્યાં સુધી તમે ઘણા લોકોને જાણો છો જે રત્ન ખરીદવામાં રુચિ ધરાવતા હોય ત્યાં સુધી તમે તેમનો વિશ્વાસ અને પ્રેક્ષકો વધારી શકો છો, રત્નો વેચી શકો અને ટકાવારીથી નફો મેળવી શકો. તે તમને સ્ટાર્ટઅપ મૂડી રાખવા માટે બંધારણ આપતું નથી કારણ કે તેને ખર્ચની દ્રષ્ટિએ વધારે આવશ્યકતા નથી.

તમારો હીરો વ્યવસાય શરૂ કરતી વખતે અનુસરવા માટેના કેટલાક સરળ પગલા અહીં છે:

ધૈર્ય રાખો, તમારા સમય અને પ્રયત્નમાં યોગદાન આપો અને પ્રારંભ કરવા માટે ચોક્કસ રકમની મૂડી મેળવો.

તમે કયા પ્રકારનાં હીરા / રત્નોનો વેપાર કરવા માંગો છો તે નક્કી કરો.

જોડાણો સ્થાપિત કરો: અનુભવી કટર અને ઉદ્યોગ વ્યાવસાયિકો શોધો.

તમારા ગ્રાહક આધાર બનાવો.

જ્યાં સુધી તે જાતે હીરા બનાવવાનું અશક્ય છે, ત્યાં સુધી તે પ્રકૃતિના યોગ્ય નથી, તમારે તેમને આશરે ખરીદવા પડશે (તે જ વ્યૂહરચના તમે પસંદ કરો છો) અને કટીંગ સેવાઓનો ઉપયોગ કરવો પડશે (જો તમે કટર ન હોવ તો). ભાર મૂકવા માટે આ એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે, કારણ કે તમારે ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે રત્નોના પ્રકાર માટે વધારાના ખર્ચની જરૂર છે. હીરા અને નીલમને ખર્ચાળ માનવામાં આવે છે, જ્યારે પોખરાજ, ટાન્ઝાનાઇટ અને એક્વામારીન ઓછી ખર્ચાળ છે.

નવા નિશાળીયા માટે કેટલીક ટીપ્સ 

તમારા ખર્ચ ઘટાડવા માટે, ખાણકામ ક્ષેત્રમાં સીધા પથ્થરો ખરીદો, દા.ત. મ્યાનમાર, શ્રીલંકા, મેડાગાસ્કર વગેરે. યાદ રાખો: તમારે સાબિત ગુણવત્તાથી પરિચિત હોવા જોઈએ; જો નહીં, તો ગુણવત્તાયુક્ત પત્થરોથી બચવા માટે સલાહકારની હાયર કરો.

વિશેષ વેપાર શોમાં જાઓ, કારણ કે તેઓ ઓછા ભાવે રત્નો આપે છે.

ધૈર્ય રાખો, કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવાની મૂળ બાબતો શીખો અને ઉદ્યોગમાં વધુ અનુભવ મેળવો.

જો તમારી પ્રારંભિક મૂડી મર્યાદિત છે, તો પરવડે તેવા રત્નોનો પ્રકાર પસંદ કરો. દરેક ઉત્પાદનનો તેના ખરીદદાર હોય છે. સમય અને અનુભવથી તમે ઉચ્ચ-સ્તરના વ્યવસાયમાં આગળ વધી શકશો.

માર્કેટિંગ વ્યૂહરચનાને ઓછી ન ગણશો. કેટલાકને ભંડોળ આપવાનો પ્રયાસ કરો અને તમારા વ્યવસાયની કુશળતાપૂર્વક જાહેરાત કરો. તમારા પ્રેક્ષકોને વધારવા માટે શ્રેષ્ઠ વ્યૂહરચના સંશોધન કરો.

રત્નો કેવી રીતે વેચવા તે બરાબર નક્કી કરો. શું તમે કોઈ સ્થાન ભાડે આપવાનું પસંદ કરો છો અથવા કોઈ વેબ પૃષ્ઠ ડિઝાઇન કરો છો? દરેક અભિગમ માટે એક અલગ વ્યવસાય વ્યૂહરચના જરૂરી છે.

યાદ રાખો કે તમારે તમારા ઉત્પાદનને પ્રમાણિત કરવું પડશે. કટરનું કાર્ય જેટલું લાયક છે, મૂલ્ય વધારે છે.