কৰ্পোৰেট জগতত নতুনকৈ নিয়োগ কৰা কৰ্মচাৰী আৰু নৱাগতসকলে প্ৰায়ে অভিযোগ কৰে যে তেওঁলোকে প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়াতকৈ বহুত কম দৰমহা পায়। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে কোম্পানীৰ তিনি শব্দৰ মুঠ দৰমহা, মুঠ দৰমহা আৰু ব্যয়ৰ পৰা পাৰ্থক্য, যিএকে যেন লাগে কিন্তু ইয়াৰ অৰ্থ বেলেগ।
কোম্পানীটোৰ বাবে ব্যয় কোম্পানীটোৰ বাবে উপযুক্ত। ইয়াৰ বিপৰীতে, এজন কৰ্মচাৰীয়ে তেওঁ প্ৰাপ্ত কৰিব লগা দৰমহাৰ পৰিমাণৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। যদি আপুনিও এনে সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে, আমি এই সন্দৰ্ভত আপোনাৰ উদ্বেগবোৰ স্পষ্ট কৰাত সহায় কৰো যাতে আপুনি এক সুপৰিচিত সিদ্ধান্ত ল'ব পাৰে।
মুঠ দৰমহা কি হয়?
মুঠ দৰমহাৰ অৰ্থ হৈছে আপোনাৰ নিয়োগকৰ্তাই কৰ্মচাৰী ভৱিষ্যত নিধি, গ্ৰেচুইটি আৰু অন্যান্য কৰ্তন আৰু আয়কৰলৈ অৱদান হ্ৰাস কৰাৰ আগতে আপোনাৰ নিয়োগকৰ্তাই আপোনাক পৰিশোধ কৰা পৰিমাণ।
কৰ্মচাৰী সাথ নিধি হৈছে এক অৱসৰৰ লাভালাভ আঁচনি। কৰ্মচাৰী আৰু নিয়োগকৰ্তাই প্ৰতি মাহে মৌলিক দৰমহা আৰু মহাৰ্ঘভাতাৰ কমেও 12% অৰিহণা যোগায়। আপোনাৰ অৱসৰৰ সময়ত, আপুনি সমগ্ৰ পৰিমাণটো উলিয়াবলৈ সক্ষম হ'ব।
গ্ৰেচুইটি হৈছে আপোনাৰ নিযুক্তিৰ সময়ত নিযুক্ত সেৱাৰ বাবে অৱসৰৰ সময়ত আপোনাৰ নিয়োগকৰ্তাই পৰিশোধ কৰা পৰিমাণ। যদি আপুনি কমেও পাঁচ বছৰৰ নিৰন্তৰ সেৱা প্ৰদান কৰিছে তেন্তে গ্ৰেচুইটি পৰিশোধ কৰা হয়।
আৰু পঢ়ক-দৰমহা কেলকুলেটৰ 2020-21 – ভাৰতত টেক হোম চেলাৰী কেলকুলেটৰ
মুঠ দৰমহাত কি অন্তৰ্ভুক্ত থাকে?
আপোনাৰ ভাল বুজাবুজিৰ বাবে মুঠ দৰমহাৰ অংশ হ'ব লগা প্ৰত্যক্ষ লাভালাভবোৰৰ বাবে এক চমু ব্যাখ্যা তলত দিয়া হৈছে:
মৌলিক দৰমহা - মৌলিক দৰমহা হৈছে কৰ্মচাৰীক কৰা আন যিকোনো পৰিশোধ যোগ দিয়াৰ আগতে হোৱা পৰিমাণ, যেনে বোনাচ, ভাট্টা ইত্যাদি, আৰু যিকোনো নিৰ্দিষ্ট অৱদান বা কৰ হ্ৰাস কৰাৰ আগতে।
ঘৰ ভাড়া ভাট্টা - কৰ্মচাৰীজনক তেওঁৰ চাকৰিৰ বাবে তেওঁৰ বাসস্থানৰ বাহিৰে আন ঠাইত বাস কৰাৰ বাবে ঘৰৰ ভাড়াৰ বাবে ক্ষতিপূৰণৰ বাবে পৰিশোধ কৰা হয়। ঘৰ ভাড়া ভাট্টা আংশিকভাৱে কৰ ৰেহাই। কৰ ৰেহাই এইচ.আৰ.এ.-ৰ পৰিমাণ মৌলিক দৰমহাৰ পৰা গণনা কৰা হয়।
বন্ধৰ ভ্ৰমণ ভাট্টা - ই হৈছে কৰ্মচাৰীৰ পৰা তেওঁৰ নিয়োগকৰ্তাৰ পৰা কামৰ ছুটিৰ সময়ত ঘৰুৱা ভ্ৰমণত হোৱা ভ্ৰমণ ব্যয়ৰ বাবে প্ৰাপ্ত কৰা ভাট্টা। এলটিএ মাত্ৰ চাৰি বছৰৰ দুটা খণ্ডত কৰা দুটা ভ্ৰমণৰ বাবে পৰিশোধ কৰা হয়। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে ভ্ৰমণ ব্যয় যেনে বাছৰ ভাড়া, ৰেলৰ টিকট। এলটিএ কৰ্মচাৰীজনে লাভ কৰা মুঠ দৰমহাৰ এটা অংশ।
টেলিফোন বা মোবাইল ফোন ভাট্টা – কৰ্মচাৰীজনক মোবাইল আৰু টেলিফোন ব্যয়ৰ পৰিশোধ তেওঁক পৰিশোধ কৰা মুঠ দৰমহাৰ অংশ।
পৰিবহন ভাট্টা – কৰ্মচাৰীসকলৰ ভ্ৰমণ ব্যয়ৰ ক্ষতিপূৰণ ৰখাৰ বাবে প্ৰাথমিক দৰমহাৰ উপৰিও তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ কৰ্মস্থানলৈ অহা-যোৱা কৰাৰ বাবে আগবঢ়োৱা হয়।
বিশেষ/অন্যান্য ভাট্টা – নিয়োগকৰ্তাই কৰ্মচাৰীজনক কিছুমান ব্যয় পূৰণ কৰাৰ বাবে অন্যান্য ভাট্টা পৰিশোধ কৰিব পাৰে যিবোৰ বিভিন্ন মুৰৰ তলত আৱৰা নহয়। এইবোৰ বিশেষ/অন্যান্য ভাট্টাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
পাৰ্কুইচাইট - পাৰ্কুইচাইট বা ভাট্টা হৈছে কৰ্মচাৰীসকলক ৰেহাই মূল্যত বা বিনামূলীয়াকৈ প্ৰদান কৰা লাভালাভ। তেওঁলোকে মুঠ দৰমহাৰ অংশ।
নেট দৰমহা কি?
মুঠ দৰমহা স্পষ্ট কৰাৰ পিছত, এতিয়া আমি নেট দৰমহাৰ বিষয়ে জানো আহক
নেট দৰমহা হৈছে আপোনাৰ দৰমহাৰ অংশ যাক আপুনি মেনুৱেল নগদ ধন হিচাপে পায়। পেঞ্চন পুঁজি, ভৱিষ্যত পুঁজি, গ্ৰেচুইটি, আৰু আন যিকোনো আইনী পুঁজি আৰু পেছাদাৰী কৰ আৰু আয়কৰ পৰিমাণ মুঠ দৰমহাৰ পৰা হ্ৰাস কৰাৰ পিছত মুঠ দৰমহা গণনা কৰা হয়।
নেট দৰমহাক টেক-হোম পে বুলিও কোৱা হয়, যি সকলো কৰ্তনৰ পিছত আপোনাৰ বাবে উপলব্ধ। নিযুক্তি ল'বলৈ সন্মত হোৱাৰ আগতে দৰমহা আলোচনাৰ সময়ত টেক-হোম দৰমহাৰ কাম কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ই আপোনাক এটা ধাৰণা দিব যে চাকৰিটোৱে আপোনাৰ উপাৰ্জন আৰু সঞ্চয়ৰ লক্ষ্য পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হ'ব নে নাই।
কোম্পানীৰ (চিটিচি) মূল্যৰ অৰ্থ কি?
চিটিচি মানে এবছৰত এজন কৰ্মচাৰীৰ ওপৰত মালিকে খৰচ কৰা মুঠ পৰিমাণ। এয়া হৈছে কোম্পানীটোৱে ইয়াৰ আটাইতকৈ মূল্যৱান সম্পত্তিৰ দ্বাৰা বহন কৰা ব্যয়, যিহৈছে ইয়াৰ কৰ্মচাৰী। কোম্পানী এটাই ইয়াৰ ধনৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ দক্ষ, যোগ্য আৰু যোগ্য কৰ্মচাৰী নিয়োগ আৰু পৰিচালনাত ব্যয় কৰিব লাগিব। মালিকে তেওঁলোকৰ ব্যৱসায়ত যোগদান কৰিবলৈ নতুন ব্যৱসায়ক আকৰ্ষিত কৰিবলৈ উৎকৃষ্ট দৰমহা আগবঢ়াব লাগিব।
কৰ্মচাৰীসকলে তেওঁলোকৰ দ্বাৰা পেছাদাৰী ক্ষমতা আৰু মূল্যৱান সময় আৰু সংগঠনৰ বাবে কাম কৰাৰ প্ৰচেষ্টাত তেওঁলোকে কৰা কামৰ বাবে পৰিশোধ কৰিব বুলি আশা কৰে। কৰ্মচাৰীসকলে সংগঠনটোৰ বাবে কাম কৰাত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায় সেয়েহে তেওঁলোকে লগতে আশা কৰে যে অৱসৰৰ পিছত সংগঠনটোৱে তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যতৰ যত্নলব্ধ হ'ব।
সেয়েহে নিয়োগকৰ্তাৰ কৰ্মচাৰীয়ে ভৱিষ্যত নিধি, পেঞ্চন পুঁজি আৰু গ্ৰেচুইটিলৈও অৰিহণা যোগায়। অৱসৰৰ পিছত আঁচনিবোৰলাভান্বিত কৰাৰ বাবে অৱদানবোৰো কোম্পানীৰ মূল্যত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
ইয়াৰ কৰ্মচাৰী আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ সুৰক্ষা আৰু সুস্বাস্থ্য নিশ্চিত কৰাটো প্ৰতিষ্ঠানটোৰ দায়িত্ব। কৰ্মচাৰীসকলক স্বাস্থ্য বীমা, জীৱন বীমা, চিকিৎসা ব্যয় পৰিশোধ আৰু অন্যান্য লাভালাভও প্ৰদান কৰা হয়। এই লাভালাভবোৰে কোম্পানীটোক ব্যয়ৰ এটা অংশ কৰি তোলে।
কোম্পানীৰ ব্যয়ত বাৰ্ষিক প্ৰদৰ্শনৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি কৰ্মচাৰীসকলক দিয়া বোনাচ বা কমিছনৰ দৰে পৰিৱৰ্তনশীল পৰিশোধো অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। পৰিৱৰ্তনশীল পৰিশোধবোৰ কৰ্মচাৰীৰ মৌলিক দৰমহাৰ এক নিৰ্ধাৰিত শতাংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
অফাৰ পত্ৰত উল্লেখ কৰা কোম্পানীৰ মূল্যতকৈ ভিতৰৰ দৰমহা সদায় কম। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে কিছুমান মাচুল আছে যিবোৰ মালিকে সেই কৰ্মচাৰীসকলক পৰিশোধ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে পোনপটীয়াকৈ উত্থাপন কৰে। যদিও এনে ব্যয় দৰমহা পৰীক্ষাত দেখুওৱা নহয়, কৰ্মচাৰীজনে লাভালাভ লাভ কৰে।
কোম্পানী আৰু ইয়াৰ উপাদানবোৰৰ ব্যয় এটা সংগঠনতকৈ পৃথক। উদাহৰণ স্বৰূপে, বেঙ্কিং কোম্পানী এটাই ইয়াৰ কৰ্মচাৰীসকলক ৰেহাই হাৰত ঋণ প্ৰদান কৰে। আন কিছুমান কোম্পানীয়ে দুপৰীয়াৰ আহাৰৰ বাবে খাদ্য কুপন আগবঢ়ায়। সেয়েহে, কোম্পানীয়ে কৰা ব্যয় মালিকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা মুঠ। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে দৰমহা, পৰিশোধ, ভাট্টা, গ্ৰেচুইটি, অৱসৰৰ পিছত লাভালাভ, বীমা, বা কৰ্মচাৰীৰ ওপৰত হোৱা ব্যয়।
কোম্পানীৰ পৰা মুঠ দৰমহা, মুঠ দৰমহা আৰু ব্যয় কেনেদৰে গণনা কৰিব লাগে তাৰ এটা উদাহৰণ লওঁ আহক:
শ্ৰীযুত এ.-য়ে এটা ব্যক্তিগত কোম্পানীত কাম কৰে, আৰু প্ৰতি বছৰে মুঠ 600,000 দৰমহা প্ৰাপ্ত কৰে। আৰু তেওঁৰ টেক হোম দৰমহা হৈছে 5,34,000 টকা। তেওঁৰ দৰমহাৰ শাখাবোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
|
Sl. No. |
সামগ্ৰী |
পৰিমাণ (টকাত) |
|
1. |
মৌলিক দৰমহা |
3,50,000 |
|
2. |
(+) ঘৰ ভাড়া ভাট্টা
|
96,000 |
|
3. |
(+) ভ্ৰমণ ভাট্টা
|
50,000 |
|
4. |
(+)বিশেষ ভাট্টা |
1,04,000 |
|
5. |
(=)মুঠ দৰমহা |
6,00,000 |
|
6. |
(-) ভৱিষ্যত নিধি |
42,000 |
|
7. |
(-)গ্ৰেচুইটি |
18,000 |
|
8. |
(-) বীমা প্ৰিমিয়াম |
3,500 |
|
9. |
(-) পেছাদাৰী কৰ |
2,500 |
|
10. |
(=)মুঠ দৰমহা |
5,34,000 |
|
11. |
কোম্পানীৰ বাবে ব্যয় (চিটিচি) (5+6+7+8) |
6,63,500 |
ওপৰোক্ত বিৱৰণৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি:
মুঠ দৰমহা প্ৰাথমিক দৰমহা, ঘৰ ভাড়া ভাট্টা, ছুটি ভ্ৰমণ ভাট্টা আৰু বিশেষ ভাট্টা 6,00,000 টকালৈ আহি গণনা কৰা হয়।
মুঠ দৰমহাৰ পৰা ভৱিষ্যত নিধি, গ্ৰেচুইটি, বীমা প্ৰিমিয়াম আৰু পেছাদাৰী কৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰি মুঠ দৰমহা গণনা কৰক। সেয়েহে, সম্পূৰ্ণ দৰমহা হ'ব 5,34,000 টকা।
এই ক্ষেত্ৰত, কোম্পানীৰ ব্যয়ৰ বাবে সকলো লাভালাভৰ মুঠ লাভালাভ, যাৰ ভিতৰত আছে এবছৰত কৰ্মচাৰীক পৰিশোধ কৰা ভৱিষ্যত নিধি আৰু গ্ৰেচুইটিৰ অৱদান আৰু বীমা প্ৰিমিয়াম হ্ৰাস কৰা। সেয়েহে, চিটিচি হৈছে 6,63,500 টকা।
কৰ্মচাৰীৰ মুঠ দৰমহাৰ পৰা কৰ্তন কৰা পেছাদাৰী কৰ কোম্পানীৰ পৰা ব্যয়ৰ এটা অংশ নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে এজন কৰ্মচাৰীৰ পৰিশোধ। মালিকে পেছাদাৰী কৰ পৰিশোধৰ বাবে কৰ্মচাৰীজনক পৰিশোধ বা অৰিহণা নিদিয়ে।
এইটো এটা অতি সচৰাচৰ প্ৰথা যে কোম্পানীবোৰে অফাৰ পত্ৰৰ মূল্যক কৰ্মচাৰীজনক পৰিশোধ কৰা পৰিমাণ বুলি উল্লেখ কৰে। কোম্পানীবোৰ কোম্পানীৰ ব্যয়ৰ অন্তৰ্ভুক্ত আনহাতে কৰ্মচাৰীজনে তেওঁৰ টেক হোম দৰমহা জানিব বিচাৰে।
সেয়েহে, দৰমহাৰ সৈতে সঠিকভাৱে আপোচ কৰিবলৈ এই চৰ্তবোৰৰ মৌলিক জ্ঞান থকাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। আপুনি চিটিচিৰ পৰা মুঠ দৰমহা গণনা কৰা আৰু চিটিচিৰ পৰা মুঠ দৰমহাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য শিকিছে। এতিয়া আপুনি নিযুক্তিৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰাৰ আগতে মালিকৰ সৈতে আপোনাৰ টেক-হোম দৰমহা গণনা কৰিব পাৰে। নিয়োগকৰ্তাক তেওঁলোকৰ দৰমহাৰ পৰিৱৰ্তনশীল আৰু স্থিৰ উপাদানবোৰ স্পষ্ট কৰাটো সদায়ে পৰামৰ্শ দিয়া হয়। আপোনাৰ দৰমহাৰ বিভিন্ন অংশৰ বিষয়ে ভাল জ্ঞান থাকিলে আপোনাক ভৱিষ্যতৰ বিনিয়োগ আৰু অৱসৰৰ পৰিকল্পনা কৰাৰ বাবে এক সু-অৱগত সিদ্ধান্ত লোৱাত সহায় কৰিব পাৰে।
