2017 मध्ये वस्तू व सेवा कर (जीएसटी) लागू करणे आणि त्याची अंमलबजावणी करणं व्यापक अनिश्चिततेने पूर्ण झाले. तेव्हापासून वस्तू किंवा सेवा प्रदान करणारे व्यवसाय आणि व्यक्तींना जीएसटी नोंदणीची प्रक्रिया सुरू करणे आवश्यक झाले आहे. जीएसटी प्रणालीने व्हॅट आणि सेवा कराच्या व्यवस्थेची जागा कशी घेतली, हे पाहता कर आकारणी स्लॅब, जीएसटी नोंदणी, जीएसटी नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे, जीएसटी नियम, जीएसटी प्रमाणपत्र कसे डाऊनलोड करावे, जीएसटीचे प्रकार, जीएसटी रिटर्न भरणे या महत्वपूर्ण बाबींचा ही यात समावेश आहे आणि अजूनही बरेच काही आहे. या लेखात, आम्ही यापैकी काही विषयांवर चर्चा करू.
तुम्हाला ऑनलाईन जीएसटी नोंदणी करणे आवश्यक आहे काय?
पुढील व्यक्ती आणि व्यवसाय संस्थांना त्यांची जीएसटी नोंदणी ऑनलाईन पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- ते व्यक्ती किंवा व्यवसाय जे टीडीएस कमी करण्यासाठी किंवा टीसीएस संकलित करण्यासाठी जबाबदार आहेत.
- करदाता जे राज्यांतर्गत पुरवठा करतात
- जे लोक सहजपणे करपात्र वस्तू किंवा सेवा पुरवतात
- इतर नोंदणीकृत करदात्यांच्या वतीने पुरवठा करणारे एजंट
- व्यवसायाच्या बाबतीत, नवीन व्यवसायाचा मालक किंवा पूर्वीच्या व्यवसाय मालकाचे निधन झाले असल्यास
- जे व्यक्ती रिव्हर्स चार्ज मेकेनिझम अंतर्गत कर भरतात
- इनपुट सेवा वितरक (आयएसडी)
- वस्तू आणि सेवांचा पुरवठा करणाऱ्यांच्या व्यवसायाची वार्षिक उलाढाल विशिष्ट मर्यादा ओलांडत असल्यास
- उत्पादने किंवा सेवांचे अनिवासी करपात्र पुरवठादार
- ऑपरेटर आणि ई-कॉमर्स पोर्टलचे पुरवठादार
- संयुक्त राष्ट्र संस्था, तसेच दूतावास
- इतर सूचित अधिकारी ज्यात सरकारी संस्था समाविष्ट आहेत
जीएसटी नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
जीएसटी नोंदणीसाठी महत्वाच्या असणाऱ्या काही आवश्यक कागदपत्रांमध्ये हे समाविष्ट आहेत:
- वैध वैयक्तिक खाते क्रमांक (PAN)
- व्यवसायाच्या स्थापनेचा पुरावा किंवा गुंतवणूकीचे प्रमाणपत्र
- व्यवसायाच्या प्राथमिक स्थानाचा पुरावा
- अधिकृत स्वाक्षरीकर्त्याच्या नियुक्तीचा पुरावा
- भागधारक किंवा अधिकृत स्वाक्षरीकर्त्याचा फोटो
वर नमूद केलेल्या कागदपत्रांव्यतिरिक्त, विविध संस्थांना त्यांच्या स्थितीनुसार काही कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे.
सामान्य करदात्यांसाठी जीएसटी नोंदणीची प्रक्रिया
पायरी 1: जीएसटी वेबसाईटवर जा. पायरी 2: सेवांवर क्लिक करा, नोंदणी वर जा आणि नवीन नोंदणी पर्यायावर क्लिक करा. पायरी 3: जीएसटी नोंदणीसाठीचा अर्ज प्रदर्शित केला जाईल. फॉर्मच्या भाग 'अ'मध्ये आवश्यक तपशिल भरा आणि “पुढे जा”वर क्लिक करा. पायरी 4: तुमच्या मोबाईलवर आणि ईमेल पत्त्यावर तुम्हाला मिळालेला ओटीपी दाखल करा. पायरी 5 : जेव्हा तुम्ही अर्ज व्हेरिफाय करता, तेव्हा ऑनलाईन जीएसटी नोंदणी फॉर्मचा भाग अ पूर्ण होतो. त्यानंतर सिस्टम स्वयंचलितपणे तात्पुरता संदर्भ क्रमांक (टीआरएन) तयार करते आणि प्रदर्शित करते. जीएसटी नोंदणी पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक असलेला हा टीआरएन केवळ 15 दिवसांसाठी वैध असतो.
पायरी 6: ही पायरी फॉर्मच्या भाग 'बी'ला सूचित करते. तुम्ही “माझे जतन केलेले अर्ज” टॅबवर क्लिक करून जीएसटी नोंदणी फॉर्मचा भाग 'बी' उघडू शकता. स्क्रीनवर दर्शविल्याप्रमाणे दिलेला टीआरएन आणि त्याच्याशी संबंधित कॅप्चा मजकूर दाखल करा. पायरी 7: एकदा तुम्ही “पुढे जा”वर क्लिक केल्यावर व्हेरिफीकेशन पेज प्रदर्शित होईल. तुम्ही तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबर आणि ई-मेल पत्त्यावर प्राप्त केलेला ओटीपी दाखल करा. पायरी 8: माझे जतन केलेले अर्जाचे पेज प्रदर्शित होईल. कृती स्तंभांतर्गत येणारं, संपादन चिन्ह निवडा. पायरी 9: जीएसटी नोंदणी फॉर्म खालील टॅबसह दर्शविला जाईल. तुम्हाला प्रत्येक टॅब निवडावा लागेल आणि संबंधित तपशिल सबमिट करावा लागेल. जीएसटी नोंदणीसाठी अर्जाच्या नमुन्यात महत्त्वाचे टॅब खालीलप्रमाणे आहेतः
- बिजनेसचे तपशिल
- प्रवर्तक किंवा भागीदार
- अधिकृत स्वाक्षरीकर्ता
- अधिकृत प्रतिनिधी
- व्यवसायाचे मुख्य स्थान
- वस्तू आणि सेवा कर
- बॅंक खाते
- राज्याची विशिष्ट माहिती
पायरी10: तुम्ही जीएसटी नोंदणीसाठी तुमचा अर्ज यशस्वीरित्या व्हेरिफाय केल्यानंतर, तुम्हाला नोंदणीकृत ई-मेल आयडी आणि मोबाईल नंबरवर 15 मिनिटांच्या आत एक पोचपावती मिळेल. या व्यतिरिक्त, तुम्हाला अर्ज संदर्भ क्रमांक (एआरएन) पावती तुमच्या ई-मेल पत्त्यावर आणि मोबाईल फोन नंबरवर पाठवली जाईल.
जीएसटी नोंदणीची स्थिती कशी तपासायची?
पायरी 1: ऑनलाईन जीएसटी पोर्टलवर भेट द्या . पायरी 2: सेवांवर क्लिक करा, नोंदणी वर जा आणि ट्रॅक अर्जाची स्थिती निवडा. पायरी 3: तुम्ही जीएसटी अंतर्गत नोंदणी अर्ज सबमिट केल्यानंतर एआरएन बटण निवडा आणि ई-मेल पत्त्यावर प्राप्त केलेला एआरएन दाखल करा. जीएसटी अर्जाची स्थिती पाहण्यासाठी कॅप्चा टाईप करा आणि “शोधा” वर क्लिक करा. जीएसटी नोंदणी स्थिती पुढीलपैकी एक प्रदर्शित होईल अशी अपेक्षा तुम्ही करू शकता:
- तात्पुरती: तात्पुरती जीएसटी आयडी जारी केली आहे, परंतु नोंदणी अद्याप पूर्ण झाली नाही.
- व्हेरिफीकेशनसाठी प्रलंबितः जीएसटी अंतर्गत नोंदणीसाठी अर्ज सादर केला, परंतु अद्याप मंजूर झाला नाही.
- त्रुटीविरूद्ध प्रमाणीकरण: प्रदान केलेला PAN तपशिल आयटी विभागाच्या PAN नोंदीशी जुळत नाही.
- स्थलांतरित(मायग्रेटेड): जीएसटी स्थलांतर यशस्वीरित्या पूर्ण झाले.
- रद्द करा: जीएसटी नोंदणी रद्द करा.
तुम्ही जीएसटी नोंदणी पूर्ण न केल्यास काय होते?
- जीएसटी प्रमाणपत्रासाठी नोंदणी करण्यात अयशस्वी होणाऱ्यांना कर रकमेच्या 10% किंवा रु. 10,000, जे काही अधिक असेल तो दंड भरावा लागेल .
- जीएसटी प्रमाणपत्रासाठी नोंदणी करण्यात अयशस्वी झाल्यास फसवणूकीचा मुद्दाम प्रयत्न झाल्याचे दिसून आले, तर कर रकमेच्या 100% इतका दंड भरावा लागू शकतो.
जीएसटी प्रमाणपत्र कसं डाउनलोड करायचं?
जीएसटी नोंदणी पूर्ण केलेले करदाता या पायऱ्यांचे अनुसरण करून जीएसटी प्रमाणपत्र डाउनलोड करू शकतात. पायरी 1:ऑनलाईन जीएसटी पोर्टलला भेट द्या आणि लॉग इन करा. पायरी 2: सेवा मेनूवर क्लिक करा, वापरकर्ता सेवा निवडा आणि पाहा/डाउनलोड प्रमाणपत्रे पर्यायावर क्लिक करा. पायरी 3: तुम्ही जीएसटी प्रमाणपत्रासाठी आरईजी-06 फॉर्म पाहू शकता. डाउनलोड पर्यायावर क्लिक करून तुम्ही जीएसटी प्रमाणपत्र डाउनलोड करू शकता.
जीएसटी प्रमाणपत्र ज्यामध्ये जीएसटी ओळख क्रमांक समाविष्ट आहे ( GSTIN ) आणि नोंदणीकृत व्यवसायाचे नाव, पत्ता आणि व्यवसाय नोंदणीची तारीख यासारखे महत्वाचे तपशिल दर्शवले आहेत.
