अगरबत्ती व्यवसाय

अगरबत्ती बनवण्याचा व्यवसाय कसा सुरू करावा 

अगरबत्ती बनवण्याचा व्यवसाय हा खूपच फायदेशीर लघु उद्योग आहे जो आपण अगदी कमी गुंतवणूकीने सुरू करू शकता.  अगरबत्ती बनवण्याची पद्धत अगदी सोपी आहे आणि मशीन वापरुन करता येते.  तुम्हाला मशीन खरेदीमध्ये गुंतवणूक करायची इच्छा नसेल तर तुम्ही मॅन्युअल हँडमेड अगरबत्ती प्रॉडक्शन युनिटमध्ये जाऊ शकता पण मशीन्स सुलभ बनवतात आणि कमी काळात उच्च प्रतीची अगरबत्ती तयार करतात.  या लेखात मी अगरबत्ती मॅन्युफॅक्चरिंग युनिट कशी सुरू करावी आणि या साध्या व्यवसायामधून आपण कसा नफा मिळवू शकतो याबद्दल माहिती सामायिक करेन.  खाली एक व्यवसाय योजना नमुना आहे जो आपण आपले स्वत: चे उत्पादन एकक सुरू करण्यासाठी अनुसरण करू शकता.

या लेखात आम्ही मुख्यत: मशीन्सच्या सहाय्याने अगरबत्ती निर्मितीवर लक्ष केंद्रित करणार आहे कारण हाताने तयार केलेला अगरबत्तीचा दिवस आता संपला आहे.  हस्तनिर्मित अगरबत्तीला वेळ लागेल आणि आपण त्यातून चांगला नफा कमवू शकत नाही.

•  अगरबत्ती बनवण्याच्या कार्यात सामील
•  अगरबत्ती बनविणारी मशीन मिळवा
•  कच्चा माल मिळवा
•  योग्य स्थान निवडा आणि यंत्रसामग्री स्थापित करा
•  कर्मचारी भरती आणि प्रशिक्षण
•  मिश्रण किंवा मसाला तयार करणे
•  मशीनमध्ये भार आणि मिश्रण बांबू
•  कच्ची अगरबत्ती गोळा करा
•  सूर्यप्रकाशात वाळवा किंवा ड्रायर मशीन वापरा
•  गंध जोडा
•  पॅकेजिंग आणि पुरवठा

मला येथे एक महत्त्वाचा मुद्दा जोडायचा आहे – आपण या व्यवसायात नफा कमवू इच्छित असाल तर आपल्याला किमान 3 मशीनसह सुरुवात करावी लागेल.  3 मशीनच्या मदतीने आपण महिन्यात सहजपणे 40000 – 50,000 रुपये कमवू शकता.  मी वरील सर्व महत्त्वाच्या मुद्द्यांचे तपशीलवार वर्णन करेन आणि आपण तंतोतंत समान पद्धतीचा अवलंब करावा अशी माझी इच्छा आहे.

चला सुरू करुया..

१. अगरबत्ती मशीन बनवणे –

हा अत्यंत निर्णायक भाग आहे कारण मशीन्स आपल्या व्यवसायाचा कणा आहेत.  बर्‍याच कंपन्या आहेत ज्यांनी या मशीन्स विकल्या आहेत परंतु आपणास एक विश्वासार्ह कंपनी निवडावी लागेल जी ब्रेक डाउन झाल्यास सर्व्हिस प्रदान करते.  ही मशीन्स एक आठवडा किंवा एक महिना सुलभतेने कार्य करतील परंतु त्या नंतर देखभाल आणि सर्व्हिसिंग आवश्यक आहे.  बहुतांश अगरबत्ती मशीन पुरवठादार हे गुजरातचेच आहेत म्हणून तुम्ही त्यांना विचारावे की ते तुमच्या क्षेत्रात सेवा देतात की नाही?  ते आपल्या क्षेत्रात दुरुस्ती सेवा देत नसल्यास ती मशीन खरेदी करु नका.

मोठ्या कंपन्यांनी ब्रेक डाउन झाल्यास सर्व्हिस देण्यासाठी भारतातील प्रत्येक राज्यात डिलरशिप तयार केली आहे.  आपण आपल्या शहरातील डीलरकडून मशीन खरेदी कराल आणि ते विक्रेता आपत्कालीन परिस्थितीत सेवा प्रदान करेल.  मशीन्स खरेदी करण्यापूर्वी, त्या कंपनीचे डीलर आपल्या गावात किंवा जवळच्या शहरात आहे याची खात्री करा.

अगरबत्ती बनविण्याच्या मशीनची किंमत त्याच्या वेग आणि एकूण उत्पादन क्षमतेवर अवलंबून असते.  सामान्यत: एका चांगल्या मशीनची किंमत अंदाजे 1,20,000 ते 1,50,000 रुपये असेल.  ही मशीन 12 तासात अंदाजे 100 किलो कच्ची अगरबत्ती तयार करतात.

२. कच्चा माल –

अगरबत्ती बनवताना वापरल्या जाणार्‍या कच्च्या मालामध्ये कोळसा पावडर, गम पावडर, बांबूच्या काड्या, जिकीट पावडर, परफ्युम इत्यादी आहेत. आपणास आपल्या शहरात कच्चा माल पुरवठादार सहज मिळेल आणि त्यासाठी तुम्हाला शोध आणि भेट द्यावी लागेल.  आपल्या परिसरातील अगरबत्ती बनविणारे युनिट.  अगरबत्ती बनवताना वापरल्या जाणार्‍या बांबूच्या काठ्या चीन आणि व्हिएतनाममधून येतात आणि यासाठी तुम्हाला सुमारे १२० रुपये किलो खर्च येईल.  भारतातील कोणत्याही भागात कच्चा माल सहजपणे उपलब्ध आहे.

स्थान आणि मशीन स्थापना – आम्ही असे गृहीत धरत आहे की आपण आपल्या शहर किंवा जवळच्या शहरातील विक्रेतांकडून मशीन खरेदी कराल.  तो विक्रेता एक तंत्रज्ञ पाठवेल जो आपल्या ठिकाणी मशीन स्थापित करेल.  आपल्याला त्या तंत्रज्ञचे सर्व खर्च सहन करावे लागतील.  तो स्थापना फी म्हणून अतिरिक्त रक्कम घेईल.  मशीन्स कशी चालवायची आणि अगरबत्ती कशी बनवायची याबद्दलचे अतिरिक्त प्रशिक्षणही तो तुम्हाला देईल.  तो जास्तीत जास्त 2 दिवस आपल्या जागी राहील आणि नंतर आपल्याला स्वत: मशीनरी चालवावी लागेल.  आणीबाणीच्या वेळी किंवा यंत्रात बिघाड झाल्यावर आपल्याला पुन्हा त्याच व्यक्ती / विक्रेत्याशी संपर्क साधावा लागेल.

आपण 200 चौरस फूट किंवा त्यापेक्षा अधिकमध्ये 4 मशीन सहजपणे स्थापित करू शकता.  मशीन्स इतकी अवजड नसतात, ती वजन कमी आणि ऑपरेट करणे सोपे असते.  अगरबत्तीच्या सुरळीत उत्पादनासाठी तुम्हाला प्रत्येक मशीनमध्ये एक समर्पित कर्मचारी आवश्यक असेल.

कर्मचारी भरती आणि प्रशिक्षण – प्रत्येक मशीनसाठी एक समर्पित कर्मचारी आवश्यक आहे.  आपल्याकडे पाच मशीन्स असतील तर त्या मशीनला चालविण्यासाठी विशेष प्रशिक्षण असलेल्या पाच कर्मचार्‍यांची आवश्यकता असेल.  आपल्याला मशीनबद्दल आपल्या कर्मचार्‍यांना शिकणे आणि प्रशिक्षण देणे आवश्यक आहे.  5 मशीनसाठी 5 कर्मचारी व्यतिरिक्त तुम्हाला मिश्रण बनवण्यासाठी, अगरबत्ती सुकविण्यासाठी आणि पॅकिंगसाठी आणखी 3 अतिरिक्त कर्मचारी आवश्यक असतील.

सुरुवातीला, आपण 1 मशीनमधून 100 किलो अगरबत्ती तयार करण्यास सक्षम राहणार नाही कारण कर्मचारी नवीन आहेत आणि त्यांना शिकण्यासाठी आणि सेटल होण्यासाठी थोडा वेळ आवश्यक आहे.  आठवड्यातून किंवा 15 दिवसानंतर आपण 1 मशीनमधून 100 किलो कच्चा अगरबत्ती तयार करण्यास सक्षम असाल.  त्याबद्दल घाबरू नका, आपल्या कर्मचार्‍यांना शिकण्यात वेळ द्या.

•  मिश्रण किंवा मसाला तयार करणे – हा अत्यंत महत्वाचा भाग आहे कारण जर तुमचे मिश्रण अचूक नसेल तर तुमची अगरबत्ती शेवटपर्यंत जळणार नाही.  अगरबत्ती मशीन तंत्रज्ञ किंवा विक्रेता यांचे मिश्रण तयार करण्याची प्रक्रिया आपल्याला शिकावी लागेल.  जर तुमची उत्पादित अगरबत्ती चांगली नसेल तर ती पैशांचा अपव्यय आहे आणि कोणीही तुमची अगरबत्ती खरेदी करणार नाही.  आपल्याला प्रक्रिया अचूकपणे शिकावी लागेल.  मिश्रण तयार करण्यासाठी आपल्याकडे एक समर्पित कर्मचारी असणे आवश्यक आहे.
•  मिश्रण लोड करणे – मिश्रण तयार झाल्यावर बांबूच्या काड्यांसह मशीनमध्ये भरा आणि कच्चा अगरबत्ती बनवा.  आपण 1 मशीनपासून एका तासात 10 किलो कच्ची अगरबत्ती तयार करू शकता परंतु सुरुवातीला ते 5 – 6 किलो असेल.
• अगरबत्ती संकलित करा – उत्पादित कच्ची अगरबत्ती गोळा करण्यासाठी एका समर्पित कर्मचार्‍याची आवश्यकता आहे.  तो / ती त्या अगरबत्तींना सुकण्यासाठी सूर्यप्रकाशात ठेवेल.
•  ड्रायर मशीन – जर आपल्या मॅन्युफॅक्चरिंग युनिटच्या छताला थेट सूर्यप्रकाश मिळाला नसेल तर आपण ड्रायर मशीन खरेदी करावी.  ड्रायर मशीनची किंमत सुमारे 35,000 रुपये आहे.  पावसाळ्याच्या कारणास्तव ड्रायर मशीन देखील फायदेशीर आहे.
•  परफ्यूम जोडणे – ही या व्यवसायात स्वतंत्र शाखा आहे.  बरेच कच्चे अगरबत्ती उत्पादक स्वत: हून परफ्यूम घालत नाहीत.  ते फक्त कच्ची अगरबत्ती ज्या कंपनीला इत्र घालतात त्यांनाच विकतात.  आपण आपली कच्ची अगरबत्ती थेट त्या कंपन्यांना चांगल्या नफ्यासह सहजपणे विकू शकता.  आपल्याला स्वतःचा परफ्यूम जोडायचा असेल आणि स्वत: चा ब्रँड तयार करायचा असेल तर पुढे जा आणि काही नवीन सुगंध शोधा.  योग्य विपणनाच्या मदतीने आपण अल्पावधीत स्वत: चा ब्रँड तयार करू शकता.
•  पॅकेजिंग आणि पुरवठा – कच्च्या अगरबत्तीच्या पॅकिंगसाठी आपल्याला जूट पिशव्या (प्रत्येकी 40 किलो) आवश्यक असेल.  आपल्या स्वतःच्या सुगंधित अगरबत्तीच्या पॅकिंगसाठी आपल्याला त्यावर नमूद केलेल्या ब्रँड नावासह उच्च प्रतीची पॅकिंगची आवश्यकता असेल.

अगरबत्ती मेकिंगमध्ये नफा मार्जिन

अगरबत्ती बनविणे हा एक फायदेशीर व्यवसाय आहे आणि आपण दररोज 1 मशीनमधून नफा म्हणून 500 – 700 रुपये सहज कमवू शकता.  परंतु 1 मशीन महिन्याच्या शेवटी आपले चांगले उत्पन्न देऊ शकत नाही, काही चांगले उत्पन्न मिळविण्यासाठी आपल्याला किमान 3 किंवा 4 मशीनसह सुरुवात करावी लागेल.

कच्चा अगरबत्ती आपला नफा दहा रुपये / किलो देईल.  दुसरीकडे, सुगंधित अगरबत्ती तुम्हाला अधिक नफा देईल म्हणजे सुमारे 25 ते 30 रुपये प्रति किलो.  हे आपल्या ब्रांडिंग आणि विपणन रणनीतीवर अवलंबून आहे.

अंतिम शब्द

आपल्याला हा व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर पुढे जा आणि आताच तो सुरू करा.  जवळच्या मॅन्युफॅक्चरिंग युनिटला भेट द्या आणि त्याबद्दल माहिती घ्या.  या व्यवसायासाठी आपल्याकडे चांगले कर्मचारी व्यवस्थापन कौशल्य असणे आवश्यक आहे, आपल्याला आपल्या कर्मचार्‍यांना मासिक आधारावर किंवा दररोज पैसे देण्याची गरज नाही.  किग्रामध्ये त्यांनी तयार केलेल्या अगरबत्तीच्या आधारे तुम्ही देय द्याल.